X

Thursday, November 23, 2017

Hoa Kỳ được thế giới mặc nhiên tôn vinh làm bá chủ


Hoa Kỳ được thế gii mc nhiên tôn vinh làm bá ch

Nguyn Cao Quy
Image result for Hoa Kỳ được thế giới mặc nhiên tôn vinh làm bá chủ
- Trong nhng năm gn đây, dư lun chung cho rng cán cân quyn lc đang chuyn dn t M sang mt s nước đang ni trong đó có Trung Quc.

Báo cáo Global Trend 2015 ca News Week cũng cho rng mt trt t thế gii hu Hoa K đang xut hin, không phi vì M đã suy yếu mà vì các nước khác đang ln mnh. Báo cáo này cho rng vào đu năm 2025 M s không còn gi v thế siêu cường duy nht mà ch còn là mt nước th nht gia các quc gia ngang hàng (first among equals).


Nhn đnh trên đây có nhiu phn không chính xác nên cn được góp ý thêm trong nhng đon viết tiếp theo. Xin mi qúy đc gi tiếp tc theo dõi.

Sc ln mnh mau chóng ca Trung Quc đang được thế gii quan tâm

Được quan tâm nhiu nht trong s các nước đang ni y là Trung Quc. Trước s ln mnh nhanh chóng ca Trung Quc, nhiu nhà phân tích cho rng Trung Quc s thng tr thế gii sau Hoa K. Mt trong nhng nhà phân tích đó là tác gi người Anh tên Martin Jacques vi tác phm When China Rule The World xut bn năm 2009.

Martin cho rng vic đó ch còn là vn đ thi gian. Tiêu chí đu tiên đ Martin Jacques khng đnh như vy là mc tăng trưởng kinh tế ca Hoa Lc. Ngoài sc mnh kinh tế tác gi còn nêu ra mt s yếu t khác như văn hóa, văn minh Tác gi cho rng vào gia thế k này Bc Kinh s tr thành th đô ca thế gii.

Tác gi cũng cho rng hu hết các nước Á Châu s chp nhn s bá ch ca Trung Quc và như vy h thng chư hu (tributary system) có th coi như đã quay li Á Châu ngay t lúc này. Trung Quc gi đây đã có th thách thc trt t thế gii do các nước Phương Tây thiết lp. 

Lp lun quá đơn gin và thiếu dn chng ca Martin Jacques không mang li nhiu thuyết phc nên chúng ta li phi đào sâu thêm thc cht ca vn đ.

Tht ra Trung Quc không có trin vng nào đ mong đ

Mt tác gi người Anh khác, trái li đã bác b hoàn toàn lp lun ca Martin Jacques. Tác gi này tên Will Hutton vi tác phm The writing on the Wall: China and the West in the 21st Century xut bn năm 2007.

Theo Hutton, Trung Quc chng có trin vng nào đ thng tr thế gii vì nước này đang phi đi din vi s nhp nhng v bn sc và nhng yếu kém v kinh tế, nên chính nhng điu này không cho phép Trung Quc áp đt sc mnh cng và sc mnh mm lên các nước khác.

Th chế chính tr đc đoán ca Trung Quc không phi là đim mnh mà là mt nhược đim vì nó không có cơ chế kim soát và cân bng quyn lc. Kinh tế ca Trung Quc va mnh nhưng li va yếu. Mô hình kinh tế hin ti ca nước này ch yếu da trên xut khu và tiết kim không th tn ti mãi mãi. Đ thay đi, Trung Quc cn có mt s thay đi v chính tr.

Người Trung Hoa không tin tưởng vào tương lai vì h biết rng Đng CSTQ không th mãi mãi duy trì quyn lc. Will Hutton cho rng, vì nhng lý do trên, trong tương lai Hoa K và Phương Tây vn dn đu.

Và Trung Quc cũng chng mang được cái gì mi l cho nhân loi

Trong s nhng người ph nhn quan đim cho rng trt t thế gii hin ti s b đe da bi s ln mnh ca Trung Quc, còn có mt giáo sư đi hc Princeton người M tên là John Ikenberry.

Ông này cho rng Trung Quc chng mang đến cho h thng t chc và điu hành thế gii mt cái gì mi m và đc trưng. Do đó nhng d đoán là Trung Quc s khi xướng mt trt t thế gii mi là sai lm.

Mt bài viết khác ca tác gi Mixin Pei, người Trung Hoa đăng trên tun báo Newsweek ngày 8/12/2009 cũng cho rng vin cnh Trung Quc to ra mt trt t thế gii mi đ t đó leo lên làm bá ch nhân loi là xa vi. 

Mt trong hai lý do quan trng mà Mixin Pei đưa ra là nhng khó khăn kinh tế hin ti ca nước này. Mi chuyn không phi là xuôi chy và đơn gin như mi người tưởng tượng. Vn đ th hai được đt ra là nếu Trung Quc thc s mnh thì ti sao Bc Kinh li không đóng mt vai trò quan trng hơn trong các vn đ quc tế. Câu tr li là điu mà Bc Kinh ưu tiên quan tâm hin ti là làm sao n đnh được tình hình chính tr trong nước. Vì nhng lý do trên nên Mixin Pei cho rng Trung Quc s không th thng tr thế gii trong tương lai như Martin Jacques d báo. 

Như vy phi lý gii ra sao?

Vi s sp đ ca mô hình cng sn thế gii vào nhng năm đu ca thp k 1990 mô hình ca M đã tr thành vĩ đi và được ưa chung khp nơi trên thế gii. Hp Chúng Quc Hoa K đã ng tr thế gii không phi ch vì sc mnh kinh tế mà còn v nhiu mt khác như khoa hc, k thut, văn minh, văn hóa nói tóm li là vì v thế bá ch ca nước này.

V phương din kinh tế. Hoa K tượng trưng cho 25% ca sc sn xut thế gii. GDP ca Hoa K cao gp rưỡi GDP ca Nht Bn. Vi sc sn xut vô đch như vy Hoa K đương nhiên là quc gia mnh nht hoàn cu v phương din mu dch. Nh nhng xí nghip đa quc gia mang quc tch M, Hoa K đu tư khp nơi khp chn trên mt đa cu. Đng đô la M được ưa chung trong mi giao dch quc tế

Hoa Kỳ đng thi cũng là mt mô hình văn hóa được c thế gii ưa thích. Tiếng Anh được thông dng khp hang cùng ngõ hm. Phim nh âm nhc và cách sng văn minh được c thế gii bt chước.

Vì có sc mnh và mt nn văn minh lan ta khp thế gii Hoa K được thế gii mc nhiên tôn vinh làm bá ch. Hoa K chinh phc thế gii không bng vũ lc như đế quc cng sn ngày nay hay nhng đế quc La Mã, Mông C, Trung Quc, Anh Quc thi xưa, mà bng sc mnh ca dân ch t do. 

Và phi kết lun thế nào?

Đ có th làm bá ch thế gii, mt cường quc cn hi đ năm điu kin sau đây Nếu nhn xét mt cách thc tế và khoa hc thì phi nói rng Trung quc còn lâu, và cũng có th là không bao gi, tr thành bá ch ca thế gii.

Điu kin kinh tế: Gn đây nn kinh tế ca Trung Quc đã tăng trưởng mt cách nhanh chóng. Tuy nhiên đó ch là mt s tăng trưởng v kích thước ch không phi là mt s tăng trưởng v cht lượng và ngay c v kích thước thì s lượng tăng trưởng y cũng ch đ đ chy vào túi nhng người thuc giai cp lãnh đo.

Chúng ta cn đ ý rng hin tượng nói trên không xy ra nước M. Không xy ra M vì M nn kinh tế quc doanh không có ch đng, tr mt vài lãnh vc tht cn thiết. Ti M nn kinh tế t do là cơ s căn bn cho h thng tài chánh toàn cu. Hơn 80% ca khi lượng trao đi tài chánh thế gii được thc hin bng đng đô la M, và chng nào đng đô la y còn được thế gii tin cy thì uy tín kinh tế ca M chưa th b ai đánh bi.

Điu kin quân s: Sc mnh và s tân tiến ca quân đi Hoa K hin nay vn chưa b nước nào qua mt. Ngân qũy quc phòng ca M là 37% ngân qũy quc phòng ca tt c các quc gia trên thế gii và t l này s không suy xuyn trong thi gian.

Ngân sách quc phòng M vào lúc này vn là bn ln ngân sách quc phòng ca Trung Quc. Quân lc ca M được dàn tri rng khp trên mt đa cu và cho đến nay vn chưa có du hiu thuyên gim. 

Gn đây Hoa K có ct bt tài khon dành cho quân s thì nhng tài khon này li được dùng đ làm mnh thêm cho các binh chng hi quân và không quân ch không phi là nhng du hiu suy nhược. Trung Quc làm sao theo ni M v phương din này trong thi gian trước mt.

Điu kin chính tr: Sc mnh chính tr ca mt quc gia phi được lượng đnh theo nhiu chiu kích. Đi vi nước M ngoi vin là cht xi-măng gn lin Washington vi các th đô khác trên thế gii. T lâu, ngoi vin M đã tr thành quen thuc trên khp no đường ca nhân loi và đã đánh bi được nhiu cnh nghèo đói kh cc.

Mun có mt chính sách ngoi giao tt đp không phi nước nào cũng làm được. Điu kin trước tiên cn phi có là s n đnh trong nước. Vì M là mt nước t do dân ch lâu đi nên s n đnh là mt vn đ t nhiên. Năm mươi triu dân M hin nay là người sinh trưởng nước ngoài. Con s này là vô đch. Ai cũng nhìn v nước M như mt thiên đường h gii.

Điu kin khoa hc tiên tiến: Trong 9 công ty có trình đ k ngh cao ca thế gii thì 8 công ty là ca M. Nếu ta chú ý đến trình đ k thut siêu đng ca công ngh thì phi thy con s 8 nói trên là qúy trng.

Tuy sinh sau đ mun nhưng Hoa K cho đến nay lúc nào cũng là quc gia sn xut nhiu du ha và khí đt nht thế gii. Các đi hc và đnh chế khoa hc ca M được c thế gii ngưỡng m và lúc nào cũng cung cp cho nước M đy đ nhng điu kin cn thiết đ phát trin. Hơn 30% s tin nghiên cu khoa hc ca thế gii đã được chi tiêu ti Hoa K.

Điu kin văn hóa và văn minh: Có th nói là Hoa K có mt trình đ văn hoá và văn minh tiên tiến nht thế gii hin nay. Con s người di cư, b quê cha đt t, b nơi chôn rau ct rn, đến Hoa K sinh sng chng t kch bn này.

S phát trin văn minh và văn hóa ca Hoa K là mt sc mnh không nước nào bì kp. Th nhm mt li đ tưởng tượng sc mnh vô đch này ri đem so sánh vi nhng gì đã và đang xy ra Trung Quc, thì có th tin rng còn lâu Trung Quc mi bt kp Hoa K còn vic có th thay thế được Hoa Kỳ hay không thì qu là mt điu vô vng/.

18.11.2017


Nguyn Cao Quyn

__._,_.___

Posted by: Gia Cat 

No comments:

Post a Comment

Thanks for watching

Popular Posts

Popular Posts