2. Đồng Mỹ Kim Pháp Định [Fiat Currency]
- Tới ngày 15 tháng Tám
năm 1971, Tổng Thống Richard Nixon quyết định chấm dứt chế độ kim bản vị
của đồng Mỹ kim [chuyển hoán ra vàng] và từ đó, Mỹ Kim trở
thành tiện tệ pháp định [Fiat currency],[2] mà giá trị
được ấn định bằng luật pháp hay sắc luật, căn cứ vào nhu cầu của hệ
thống tài chính và ngân khố quốc gia. Kể từ giai đoạn này, đồng Euro
và các tiền tệ khác trên thế giới lần lượt trở thành tiền pháp định hay
“fiat currencies”.
- Dù Hoa Thịnh Đốn [Chính Phủ Liên
Bang Hoa Kỳ] có lúc e ngại số cầu về tiền Mỹ kim sẽ giảm vì tiền tệ này
không còn dựa trên sự bảo chứng của vàng [kim bản vị], nhưng thực tế đã
cho thấy đồng Mỹ kim “giấy” vẫn được tin cậy. Thật thế, giá trị của đồng
Mỹ kim, nay dựa trên tín dụng, vẫn giữ giá cao nhờ có sự tin nhiệm của
công chúng và sự khan hiếm của tiền tệ đó. Khi có nhu cầu tiêu thụ
hay dự trữ, giá tiện tệ liên hệ sẽ gia tăng.
- Ngoài ra, giá trị thực sự của
tiện tệ lưu hành vẫn có thể tính được theo tỷ lệ giữa tổng số nợ toàn quốc
trên tổng lượng sản phẩm và dịch vụ toàn quốc (Debt-to-GDP
ratio). Theo tài liệu của Tình Báo Hoa Kỳ, tỷ lệ đó trong năm 2010
là 53.5%.[3]
3. Hệ Thống “Petrodollar “
Liên Kết với Mỹ Kim Trở Thành Trữ Kim Quốc Tế [International Reserve Currency]
Hệ thống dầu thô lượng giá bằng Mỹ kim [Petrodollar system] là diệu kế của chính thể
Nixon-Kissinger về mặt kinh tế và ngoại giao.[4] Để đẩy mạnh số cầu Mỹ kim, Hoa Thịnh
Đốn yêu cầu Saudi Arabia và sau đó các quốc gia sản xuất dầu thô thuộc Tổ
chức OPEC[5] lượng giá dầu bằng Mỹ kim.
Các thành viên OPEC còn có cơ hội dùng số tiền thu nhập để đầu tư vào việc mua
công khố phiếu của Hoa Kỳ. Ngược lại, Hoa Kỳ sẽ trợ giúp kỹ thuật và bảo
đảm an ninh cho các quốc gia này.
Cái lợi của Hoa Kỳ là, qua hệ thống “petrodollar”, các quốc
gia tiêu thụ dầu thô trên thế giới phải mua Mỹ kim làm trữ kim để trả tiền dầu
mua của các quốc gia thuộc Tổ chức OPEC. Dầu thô và Mỹ kim trở thành nhu
cầu quốc tế mà các quốc gia tiêu thụ phải chấp nhận vì không có cách lựa
chọn nào khác.
Chúng ta đã thấy tiền Mỹ
kim được “quốc tế hoá” qua Thoả Ước Bretton Woods, năm 1944. Và từ thập niên 1970 tiền Mỹ kim trở thành
trữ kim quốc tế qua hệ thống “petrodollar”, nhờ đó làm tăng giá trị hối đoái của đồng Mỹ kim.
Quan trọng hơn cả, khi Mỹ kim trở thành trữ kim quốc tế,
Hoa Kỳ chiếm đoạt được cái thế độc nhất:
- thao túng in tiền tệ một cách
rộng rãi để trả nợ, thanh toán các chi phí căn bản như mua dầu thô và tài
trợ cho các dự án phát triển, kỹ thuật, quân sự;
- mà không cần ấn định giới hạn;
- miễn các quốc gia trong hệ thống
mậu dịch nhu yếu phẩm vẫn tín nhiệm;
- và chưa có ai cạnh tranh về mặt
hối đoái quốc tế.
Cần nhấn mạnh rằng hệ thống “petrodollar” liên kết với Mỹ
kim trong thế trữ kim quốc tế cần phải đi song song với chế độ bất quy định tiền
tệ [currency deregulation] [6] khiến hối đoái thả nổi trong các mậu
dịch quốc tế có trao đổi ngoại tệ. Cả ba khía cạnh kinh tế tài chính này
đã tạo dựng hiện tượng “Dollar Hegemony” [“Mỹ kim bá chủ”] [7] song song với thế lực bá chủ quân sự
của Hoa Kỳ trên thế giới cuối thé kỷ 20.
4. Sự Lung Lay của Hệ Thống
“Petrodollar “ và Tình Trạng Bất Trắc của Trữ Kim Quốc Tế
Ngay trong năm 2000, Saddam Hussein đã trở cờ, tuyên bố bải
bỏ hệ thông “petrodollar” để thay thế cách lượng giá dầu thô của Iraq bằng
tiền Euro. Có lẽ đó là lý do chính hay giọt nước [tiền tệ] cuối cùng khiến
Tổng Thống George W. Bush xua quân đánh chiếm Iraq trong năm 2003. Ngay
sau đó, số lượng dâu thô sản xuất từ Iraq đã giã từ hệ thống “petro-Euro” để về
lại hệ thống “petrodollar” như cũ.[8]
Ngoài ra, kể từ năm 2005, các quốc gia không mấy thân thiện
với Hoa Kỳ như Iran, Venezuela, Syria và Bắc Cao Ly đã liên tiếp doạ dẫm và tìm
cách ra khỏi hệ thông “petrodollar” trên. Có lẽ những cuộc “nổi dậy” tại
Trung Đông [Arab Spring] có phần nào liên quan tới phản ứng
bất trắc của hệ thống “petrodollar” từ đầu thế kỷ 21… Libya và Syria là
hai ngọn lửa dầu thô đang bùng cháy, làm sáng tỏ canh bài tiền tệ thế giới
này.
Riêng đối với Libya, Gaddafi bị truất phế, không những ông
ta là một bạo chúa phản dân, hại nước, ông ta còn là một kẻ đối nghịch trơ
tráo, lì lợm của Hoa Kỳ khi mưu toan nhóm họp các lãnh tụ Phi Châu, Hồi giáo để
dự thảo về việc đề nghị sử dụng loại tiền tệ bản vị vàng [Gold Dinar Coins] để làm trữ kim đổi lấy dầu
thô. Hành động như vậy sẽ làm thiệt hại tới hệ thống “petrodollar” và khi
dân chúng nổi dậy tại Libya, qua sự lây biến của cách mạng hoa nhài, tức khắc
NATO và Hoà Kỳ ra tay oanh kích chế độ Gaddafi, tiếp viện đội quân ly khai và bảo
vệ dân chúng nổi dậy. Thâm tâm Hoa Kỳ vẫn là nhằm bảo vệ hệ thống
“petrodollar” đang gặp nguy biến trên bãi sa mạc Libya. Chắc chắn dự
án tiền đồng “Gold Dinar Coins” đã tung toé theo chân tỵ nạn của
bại “thượng tá” Colonel Gaddafi, và như vậy sẽ không có cơ hội phá quấy hệ thống
“petrodollar”, dù hệ thống tiền tệ này đang sứt mẻ vì phải va chạm với thời cuộc
tráo trở. [9]
Trung Hoa nếu không biết điều cũng có thể bị cháy
lây trong cơn lửa tiền tệ và nhu yếu phẩm mỗi lúc mỗi gay go. Dù sao
chăng nữa, kể từ năm 2010, nước Nga đã lộ liễu “trả đũa” Hoa Kỳ bằng cách bán dầu
cặn cho Trung Quốc mà đổi lấy tiền Nga kim [rubles]. [10]
5. Xác Định và Phân Loại
Trữ Kim Trong Canh Bạc Tài Chính Mậu Dịch Quốc Tế
Một số kinh tế gia cho rằng thông thường thì chỉ có một loại
tiền tệ duy nhất được dùng thành tiền tệ dự trữ quốc tế [international reserve currency] căn cứ vào sự hữu ích của thế liên
kết ngoại vận [network externalities] [11] — càng đông người dùng càng tốt [như
điện thoại, điện thư, điện báo và các mạng lưới liên kết xã hội (Online social networks)]. Hiệu lực của thế liên kết
ngoại vận xuất phát từ [a] sự thông dụng thực tế, [b] giá trị nội tại, cập nhật
của phương tiện/công cụ dịch vụ, [c] và sự tín nhiệm, ưa chuộng của người sử dụng.
Dù muốn, dù không, đa số các quốc gia trên thế giới tới giờ
phút này vẫn ưa chuộng, tin cậy vào thực chất ổn định, thông dụng của Mỹ kim và
Công khố phiếu Hoa Kỳ.
Bản tường trình của Bộ Ngân Khố/Tài Chính Hoa Kỳ
trong năm 2008 dẫn thượng và sơ đồ liên hệ cho thấy đồng Mỹ kim dùng làm trữ
kim quốc tế đã bắt đầu suy thoái, nhất là trong thập niên cuối của thế kỷ
20 . Tuy nhiên cho tới năm 2009, đồng Mỹ kim vẫn giữ mức độ từ 60% tới 70% tổng
số tiền tệ dự trữ tại các ngân hàng trung ương quốc tế, trong khi đồng Euro thì
ở mức từ 20% tới 30%, còn Anh kim [Sterling] và Nhật kim [Yen] chỉ giành được
vài phần trăm trong quỹ dự trữ quốc tế.
5.1. Như đã trình bầy
trước đây, đồng Mỹ kim đã trở thành tiền tệ bá chủ [Dollar hegemony] nhờ vào cái thế lịch sử tiền tệ quốc tế do Thoả Ước
Bretton Woods và cái thế ngoại giao quân sự của hệ thống “petro dollar”.Ngoài ra, về mặt kỹ thuật tài chính, muốn
thực hiện và duy trì ưu thế cao của tiền tệ dự trữ quốc tế, đồng Mỹ kim
phải hội đủ một số tiêu chuẩn cần và đủ như sau:
- tầm cỡ khối kinh tế trong
nước khả quan;
- mức quan trọng của mậu dịch quốc
tế;
- tầm cỡ, chiều sâu và mức độ cởi
mở, trong sáng của khối tài chính;
- khả năng chuyển hoán của tiền tệ;
- mức độ ổn định của tiền tệ;
- luật lệ quốc nội và chính sách
tiền tệ minh bạch.
Đặc biệt Nhật Bản, Trung Hoa, và cả Việt Nam, vì đã dự trữ
nhiều Mỹ kim và Ngân Khố phiếu của Hoa Kỳ, hoặc kết cọc tiền tệ của họ [peg currency] vào đồng Mỹ kim, nên vì quyền lợi
chung, các quốc gia này vẫn phải giữ số tiền tệ dự trữ hay kết cọc bằng Mỹ
kim ở mức độ cần thiết để khỏi mất giá tiển tệ đầu tư liên hệ.
5.2. Tiền Euro là trữ kim quốc tế mạnh thứ nhì nhờ vào tầm
cỡ kinh tế của cả khu Âu [Eurozone] và khả năng chuyển hoán của thị trường Châu
Âu cũng ngang với thị trường Hoa Kỳ. Cần nhắc thêm là đồng Euro ra mắt
công chúng ngày 1 January 1999 đã đúc kết thế lực của hai loại tiền tệ dẫn
đầu tại Châu Âu lúc đó là Đồng Deutsche Mark của Đức và đồng Franc của
Pháp. Nền kinh tế thịnh vượng của nước Đức thống nhất đem thêm bảo đảm
cho đồng Euro ngày nay.
Nếu Denmark & Nước Anh [UK] gia nhập thêm vào khu
Eurozone thì đồng Euro sẽ thịnh vượng hơn, có triển vọng cạnh tranh ngang ngửa
với đồng Mỹ kim.
Tuy nhiên, lý do khiến đồng Euro vẫn không vươn lên cao
như sự mong muốn của khu Eurozone là vì đồng Euro vẫn chưa đủ tin cậy [confidence and credibility], khi các quốc gia thành viên Châu
Âu thuộc nhóm PIIGS [Portugal, Italy, Ireland, Greece & Spain] mấp mé phá sản.[12]
5.3. Còn Nước Nga, khi bán dầu cặn và các hàng hoá khác
cho các quốc gia thuộc khu vực Châu Âu cũng định giá các nhu yếu phẩm đó bằng đồng
Euro, để tách khỏi hệ thống “petrodollar” và thế lực của đồng Mỹ kim.
Nhưng khi cung cấp dầu cho Trung Hoa thì lại tính thành Nga kim [rubles] như đã
trình bầy trước đây.
Chắc cũng cần nói thêm là Trung Hoa, Nga, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ,
Brazil, Venezuela gần đây đã quyết định thanh toán ngân khỏan mậu dịch và đâu
tư lẫn nhau bằng tiền tệ riêng của họ, ít ra trong lúc lâm thời cũng hạn chế việc
sử dụng trữ kim quốc tế và gián tiếp giảm bớt áp lực bá chủ của đồng Mỹ kim.
5.4. Vậy những loại tiền tệ như Anh kim, Nhật kim [Yen], Đồng
Franc suisse [Thụy sĩ], Úc kim v.v. chỉ là những thứ tiền tệ biên tế, không mấy
đáng kể trong sinh hoạt dự trự hối đoái. Tuy nhiên, đồng CAD [Canadian
dollar -- tiền Gia Nã Đại] tuy cỡ nhỏ, những vẫn được coi là loại tiền tệ mẫu mực
[benchmark currency], ổn định, dễ chuyển hoán và khá
thông dụng tại khu hải đảo Caribbean, Nam và Trung Mỹ.
5.5. Còn một loại tiền tệ dự trữ quốc tế nữa đáng để ý tới
là thứ tiền giấy do Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF sáng tạo, gọi là Special Drawing Rights [SDR], mà giá trị lược định [valuation] được chiết tính hằng ngày bằng cách
ghép tỷ lệ hối đoái tổng hợp của các đồng Mỹ kim, Euro, Nhật kim [Yen] và Anh
kim [Sterling].
Trung Quốc ủng hộ tiền SDR và hứa sẽ mua loại tiền tệ này
để hưởng thêm quyền quản trị tại Quỹ IMF.
Đặc biệt là trong tháng February 2011, IMF, dưới quyền điều
hành của Giám Đốc Dominique Strauss-Kahn [DSK], đã chính thức đưa
thông cáo đề nghị dùng SDR làm loại trữ kim quốc tế mới để ổn định vận
mệnh mậu dịch thế giới. Thông cáo của IMF rõ rệt nhằm lật đổ chế
độ “petrodollar” lẫn thế bá chủ của đồng Mỹ kim trên thế giới. Ngoài ra IMF còn
sáng chế một loại phiếu nợ [bond]
tính thành SDR, nhằm hạ bệ luôn công khố phiếu Hoa Kỳ.
Hậu qua gần như trực tiếp và rõ rệt của cuộc khai chiến tiền
tệ này là áp lực tống xuất Dominique Strauss-Kahn ra khỏi vị trí Giám Đốc
IMF. Câu chuyện cưỡng bức dục vọng [sex attack] và toan hiếp dâm [attempted rape] nữ nhân viên hầu phòng khách sạn Manhattan tại New York
chỉ là cái cớ pháp lý bề nổi để băng hoạ tên “dâm đãng” DSK, vốn là một thành
viên đảng Xã hội Pháp và một đại gia vương giả, nhiều tì tích xâm phạp tiết hạnh
nữ giới trong quá khứ công, cũng như tư. Chủ đích của Hoa Kỳ có lẽ vẫn
là gạt bỏ tai ương DSK và dằn mặt IMF bớt cái tham vọng ngông cuồng bá chủ tiền
tệ quốc tế.
6. Để Tạm Kết: Tương Lai
Bá Chủ Tiền Tệ
Đến giờ phút này Đồng Mỹ kim vẫn vứng vàng dẫn đầu [gần
70% tổng số dự trữ] trong canh bạc đầu tư hay liên kết tiền tệ mậu dịch quốc tế
trên vì thực sự chưa thấy có “đấu thủ” nào đủ tầm vóc cạnh tranh đồng Mỹ kim.
Tuy nhiên nếu đồng Mỹ kim muốn củng cố và duy trì vị thế
“bá chủ tiền tệ” trên thế giới trong vài thập niên tới, Hoa Kỳ phải tìm cách
nhanh chóng giảm thiểu khoản nợ toàn quốc kếch sù, nay lên tới hơn
$16,738,158,460,368 Mỹ kim [more than 16 trillion US dollars, Debt as of
July 2013], trong đó có hơn một ngàn tỷ Mỹ kim [1trillion] nợ
Trung Quốc, và tạo dựng lại một nền kinh tế thịnh vượng tự duy, phát động sinh
khí và năng lực sáng tạo mới mẻ, trong sáng, khả tín.
Bằng không, nội giữa thế kỷ 21, thế giới sẽ khai phát một
hiện tượng tam đầu chế [triumvirate][13] hay “tam đa” [The three extremes], với thế lực kinh tế tài chính phân
thành ba “đầu nậu” ngang ngửa 33% mỗi vai vế: Hoa Kỳ, Châu Âu và Trung Quốc.
Canh bạc kinh tế tài chính lúc đó thêm gian lận và nặng
mùi vị “xập xám chướng” ma phiệt. “Faites vos jeux. Rien ne va plus”.[14] Mời Quý vị đặt tiền. Không
còn xoá bài đánh lại được nữa. Được hoặc thua hết vốn thế thôi.
Cuối cùng còn lại trò chơi Ru-lét Nga [15] – viên đạn chót cho định mệnh
đỏ đen.
TS-LS Lưu Nguyễn Đạt
www.vietthuc.org
[cập nhật Oct 28, 2013]
CHÚ THÍCH
[1] “Bretton
Woods Agreement”, Addison
Wiggin, The Daily Reckoning, November 29th, 2006; “Bretton
Woods Convention Reorganizes World Economy”, The Econ Review, Benjamin J. Cohen, “Bretton
Woods System”
[2] Fiat money is money that
has value only because of government regulation or law. The term derives from
the Latin fiat, meaning “let it be done”, as
such money is established by government decree. Xin tham khảo: HOW THE
FIAT MONEY IS BEING DEFENDED, 2003 J. N. Tlaga; The Nixon Shock Heard ‘Round
the World Lewis E. Lehrman – The Wall Street Journal, Monday, August 15, 2011
[3] https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html —
CIA World Factbook, the 2010 debt-to-GDP
ratio in the US was 53.5%. Trong khi IMF lại đưa ra tỷ lệ 92.7%, như trong bản
so sánh dưới đây.
Trung Quốc chỉ công bố số nợ công là 19.12% GDP, bằng
một phần mười [10%] số nợ thực sự là gần 200% GDP. Như vậy, trên thực tế,
Trung Quốc nợ gấp đôi Hoa Kỳ [96% GDP-2011] và gần bằng Nhật Bản [225%
GDP-2010]. Xem bản so sánh dưới đây:
|
Rank
|
Country
|
% of GDP
(CIA and
Eurostat)
|
Date
|
% of GDP (IMF)
|
Date
|
Continent
|
|
1
|
Japan
|
225.8
|
2010 est.
|
225.8
|
2010
|
Asia
|
|
37
|
United
States
|
58.9
|
2010 est.
|
92.7
|
2010
|
North America
|
|
111
|
China
|
17.5
|
2010 est.
|
19.1
|
2010
|
Asia
|
[4] “America’s Petrodollar System: A
Timeline of the Rise and Fall of the U.S. Dollar”, Jerry RobinsonFTMDaily.com
on May 17, 2011
[5] OPEC /Organization of Petroleum Exporting Countries/ là Tổ chức thành lập
năm 1960 của các quốc sản xuất dầu cặn để đồng thuận định giá dầu cặn căn cứ
vào quyết định cung cấp số lượng cần thiết liên hệ [giảm mức sản xuất cho khan
hiếm để tăng giá; cung cấp đủ để giữ hay hạ giá]. Những quốc gia thành
viên của OPEC gồm có Algeria, Angola, Ecuador, Indonesia, Iran, Iraq, Kuwait,
Libya, Nigeria, Qatar, Saudi Arabia, United Arab Emirates, Venezuela
[6] What does deregulation of Chinese
Yuan mean? DEEPAK in deregulation,USA,china,yuan, inflation,what is
inflation,effects of inflation,learning to live with inflation
[7] Dollar Hegemony and the Rise
of China, Michael Hudson
[8] “Petrodollar Warfare: Dollars,
Euros and the Upcoming Iranian Oil Bourse”, William Clark,Media Monitors Network, Archived Aug 8 2005
[9] “Libya Attacked Over Gaddafi’s Gold
Dinar”, GeoffTalk
[10] “Russia to trade oil in rubles – a
new threat to the dollar”, ATS, 5.206; “China-Russia currency agreement
further threatens U.S. dollar”, International
Business Times, Nov. 24, 2010.
[11] Network Externalities, Competition,
and Compatibility, Katz, Michael
LShapiro, Carl
[12] “Can Europe Be Saved?Time is running out to rescue the economies of
Portugal, Ireland, Italy, Greece, and Spain”.Nouriel Roubini and Stephen Mihm, Slate, May 16, 2011.
[13] “Economic Triumvirate”, Robert J. Samuelson, The Daily Beast,
Dec 19, 2008
[14] “Faites vos jeux. Rien ne va plus” là câu mời mọc đánh bài, bỏ tiền đỏ đen… tại các sòng bài
[Casino] bên Pháp, Monaco.
[15] Roulette russe /un jeu de hasard potentiellement létal/
là một thách đố [xuất xứ từ bên Nga?] dùng súng lục quay /rouleau/
6 viên, nạp một viên đạn, bỏ 5 chỗ không có đạn, quay ổ đạn, kề
nòng súng vào thái dương, rồi bóp cò. May thì sống. Rủi thì tự sát.
Trò chơi Roulette russe là một thách đố nghiệt ngã, tuyệt vọng, vì tiền,
tình, thế lực, bất cần đời. Một canh bạc tự sát.
www.vietthuc.org
