Đăng
ngày 02-12-2014
Trung Quốc : ngoại giao hai mặt
Chủ
tịch TQ và phu nhân đứng giữa hai lãnh đạo Mỹ và Nga tại thượng đỉnh APEC Bắc Kinh.
Ảnh ngày 10/11/2014REUTERS/Mikhail Klimentyev
Vị thế của Trung Quốc
ngày càng trở nên lớn mạnh trên thế giới, nhất là khi nước này có nền kinh tế
phát triển vượt bậc và trở thành đệ nhị cường quốc kinh tế của địa cầu. Nhưng
cách cư xử với cộng đồng quốc tế, hay nói cách khác là chính sách ngoại giao,
của Bắc Kinh chưa xứng đáng với vị thế đang lên đó.
Đây là nhận định của bài
thời luận trên nhật báo Le Monde : "Hai bộ mặt trong chính sách
ngoại giao của Trung Quốc". Bộ mặt thứ nhất đó là Trung Quốc đã cho thế
giới thấy rằng quốc gia này đã trở thành "một nhân tố quan trọng"
trên các hồ sơ nổi cộm của thế giới, tức vươn lên so kè với Hoa Kỳ. Bộ mặt này
được thể hiện rõ qua ba bức ảnh đăng trên các phương tiện thông tin đại chúng
trong Thượng đỉnh APEC vừa qua ở Bắc Kinh.
Bức ảnh thứ nhất là hình
ảnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đứng trong tư thế đầy vinh dự với tư cách
nước chủ nhà cùng với 21 nguyên thủ quốc gia, đặc biệt bên phải của ông Tập là
Tổng thống Mỹ Barack Obama còn bên trái là Tổng thống Nga Vladimir Putin. Bài
viết nhắc lại, cách đây 45 năm, khi ấy Liên Xô và Trung Quốc đang ở thế
"đôi huynh đệ cộng sản trong thế kẻ thù", và Hoa Kỳ đã là nước
"ở giữa". Chính phủ Hoa Kỳ khi ấy đã đề nghị thẳng thừng với Liên Xô
từ bỏ dự định sử dụng vũ khí nguyên tử trong cuộc tranh chấp lãnh thổ với Trung
Quốc.
Giờ đây, thì Trung Quốc
đã ở cái thế là nước có khả năng làm trung gian để dàn hòa cho Hoa Kỳ và Nga.
Bức ảnh thứ hai là cảnh
Hoa Kỳ và Trung Quốc ký kết thỏa thuận về việc giảm khí thải gây hiệu ứng nhà
kính. Đây là một thỏa thuận mang tính lịch sử bởi Trung Quốc và Mỹ là hai nước
gây ô nhiễm nhất hành tinh. Mỹ thì chưa từng ký Nghị định thư Kyoto, còn Trung
Quốc thì ở trong nghị định thư này chỉ xuất hiện với tư cách là "nước mới
nổi". Với việc ký kết nói trên, Trung Quốc muốn khẳng định tầm ảnh hưởng
toàn cầu của mình.
Bức ảnh thứ ba là cảnh
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp Thủ tưởng Nhật Bản Shinzo Abe bên lề hội
nghị APEC. Đây là cuộc gặp lần đầu tiên kể từ khi hai ông lên nắm quyền điều
hành ở mỗi nước. Để có được cuộc gặp này, phía Nhật Bản đã có phần nhượng bộ,
Thủ tướng Abe cũng đã phải nhiều lần đề nghị với phía Trung Quốc. Cái bắt tay
dù chẳng đặng đừng giữa ông Abe và ông Tập Cận Bình cũng tạo hình ảnh một Trung
Quốc "ôn hòa" .
Ỷ lớn ăn hiếp nhỏ
Thế nhưng, ngược lại với
bộ mặt tốt đẹp nêu trên, bài viết cho rằng, chính sách ngoại giao
của Trung Quốc đã cho thấy nước này lời nói không đi đôi với việc làm, tức là
hành động cụ thể chưa tương xứng với vị thế đang lên trên trường quốc tế.
Bài viết nhấn mạnh đến
hồ sơ tranh chấp lãnh thổ. Tác giả nhắc lại : "Trung Quốc có tranh
chấp lãnh thổ với hầu hết các quốc gia ven biển Hoa Đông và Biển Đông ». Trên
hồ sơ này, thì Trung Quốc không chấp nhận đưa ra Tòa án Công lý Quốc tế La
Haye. Vì sao ? Vì Trung Quốc ỷ mạnh nên muốn giải quyết tranh chấp trong « sân
nhà », muốn đàm phán tay đôi với các nước nhỏ hơn, muốn khẳng định vị thế là «
đệ nhất cường quốc Châu Á".
Bài viết cũng phê phán
thái độ thiếu hội nhập quốc tế của Trung Quốc trong hồ sơ tài chính và tiền tệ
khi cố tình điều khiển đồng nội tệ theo hướng có lợi cho nền kinh tế trong
nước. Le Monde kết luận : "Chính sách ngoại giao của Trung Quốc là chính
sách hai mặt. Trung Quốc vừa lớn tiếng tuyên bố hội nhập quốc tế trong khi bản
thân thì vẫn là một cường quốc kiêu căng chỉ biết có mình".
Đài Loan : phe
thân Bắc Kinh thất thế
Nhìn sang bán đảo Đài
Loan, một lãnh thổ mà Bắc Kinh luôn xem là thuộc Trung Quốc, nhật báo La Croix
đăng bài : "Đài Loan bác bỏ chính sách thân thiện với Bắc Kinh".
Tờ báo nhắc lại thất bại
vừa rồi của Quốc Dân Đảng trong cuộc bầu cử địa phương dẫn đến việc Thủ tướng
và nội các Đài Loan đã phải từ chức. Quốc Dân Đảng vốn là kẻ thù của Bắc Kinh,
nhưng thời gian gần đây, dưới thời của Tổng thống Mã Anh Cửu, đã có chính sách xích
lại gần với Hoa Lục.
Ông Mã đắc cử hồi năm
2008 và không ngừng thúc đẩy chính sách đó. Tháng Hai năm nay, lần đầu tiên kể
từ sau khi kết thúc cuộc nội chiến năm 1949, Trung Quốc và Đài Loan đã đối thoại
với nhau ở cấp chính phủ. Trung Quốc nhanh chóng trở thành đối tác thương mại
hàng đầu của Đài Loan.
Thất bại nói trên cũng
là hồi chuông cảnh báo cho những khó khăn mà Quốc Dân Đảng sẽ gặp phải trong cuộc
bầu cử tổng thống vào năm 2016. La Croix nhận định : Quốc Dân Đảng nếu không
muốn thất bại có lẽ phải xem xét lại chính sách thân thiện với Trung Quốc. Tâm
lý bài Bắc Kinh của người Đài Loan đã có từ lâu, và vừa được củng cố bởi làn
sóng xuống đường đòi quyền tự chủ của người Hồng Kông.
Tờ báo dẫn lời một giáo
sư tại Đài Loan theo đó, các cuộc biểu tình ở Hồng Kong đã làm xấu thêm hình
ảnh Bắc Kinh trong mắt người Đài Loan, khiến người Đài Loan càng nghi ngờ về
chính sách « một nhà nước hai chế độ » mà Bắc Kinh hô hào bấy lâu nay.
Miến Điện: quân
đội vẫn chi phối chính trường
“Tiến trình chuyển tiếp
dân chủ tại Miến Điện đang uể oải”, đó là tựa đề bài phân tích của đặc phái
viên báo Le Monde tại Rangun, nhận định về thực trạng cải cách ở đất nước đang
giữ ghế chủ tịch ASEAN này. Tiến trình cải cách dân chủ của chính quyền dân sự
Miến Điện đã không hiệu quả với nhiều hồ sơ còn tồn tại. Trước nhất tờ báo nhấn
mạnh đến việc quân đội vẫn còn nắm quyền chi phối trong chính quyền dân sự.
Theo bản hiến pháp sửa
đổi được cho là dân chủ hồi năm 2008, thì quân đội vẫn có đặc quyền nắm 25% số
ghế trong Quốc hội. Các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí tại Miến Điện tiếp
tục bị vi phạm. Bài viết cho biết, trong mùa hè vừa qua, có 4 nhà báo của tờ
Unity Journal và ông chủ bút đã bị chính quyền Miến Điện kết án 10 năm tù vì đã
dám đăng bài tiết lộ sự tồn tại của một nhà máy sản xuất vũ khí hóa học của
quân đội.
Phản ứng về hồ sơ này, Tổng thống Thein Sein ủng hộ việc xiết chặt tự
do khi cho rằng: “Nếu tự do báo chí đe dọa an ninh quốc gia, thì chúng ta phải
có biện pháp”.
Về phần bà Aung San Suu
Kyi, nữ đối lập chính tại Miến Điện, thì bà khó có thể trở thành tổng thống
theo hiến pháp hiện hành do bà đã kết hôn với người nước ngoài. Trong khi đó,
rất ít có khả năng quy định này được sửa đổi trước cuộc bầu cử vào năm tới.
Tướng Thura Shwe Man, người đang có quyền lực tại Quốc hội và cũng đang dòm ngó
ghế tổng thống, đã không ngại cho rằng, việc sửa đổi điều quy định nói trên nếu
được làm thì sẽ làm theo cách trưng cầu dân ý.
Bài viết cho biết thêm,
bà Aung San Suu Kyi vừa tỏ ra khoan hòa là đã mời các vị dân biểu xuất thân từ
quân đội ăn tối để bàn về cải cách, nhưng các vị dân biểu này đã viện cớ bận
không đến dự.
Một câu hỏi đặt ra là
tiến trình cải cách dân chủ khó khăn đến thế thì tại sao quân đội lại chấp nhận
dấn thân vào? La Croix dẫn lời một nhà phân tích : “Mở cửa đất nước chỉ là một
chiêu bài mà quân đội sử dụng để hợp pháp hóa những thứ bất hợp pháp. Điều đó
cho phép họ giữ được tài sản đã gom góp được trong suốt những năm dưới chế độ
quân phiệt. Nói cách khác, họ chỉ thay đổi chiếc áo quân nhân để mặc vào chiếc
áo doanh nhân mà thôi”.
Bà Aung San Suu Kyi đã
không ít lần bày tỏ thất vọng về cải cách dân chủ ở Miến Điện, và có khi còn
không ngại cho rằng tiến trình này “đang ở điểm chết”. Khi công du Miến Điện
hồi tháng 11/2014 Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã cho rằng cải cách
còn “chưa đầy đủ” và “còn nhiều việc phải làm”.
Moldova : tiếp tục chia rẽ Đông-Tây
Moldova là một nước
thuộc Liên Xô cũ. Cũng giống như anh bạn láng giềng Ukraina, nước này vẫn đang
trong cảnh đôi dòng giữa một bên là Nga và một bên là Châu Âu. Nhìn về Moldova,
nhật báo Libération đăng bài : « Giống như Ukraina, Moldova cũng thử vận Châu
Âu ».
Tờ báo đề cập đến cuộc
bầu cử quốc hội vừa qua tại Moldova với phần thắng thế thuộc về liên minh các
đảng thân Châu Âu với 54 ghế trong khi liên minh đối lập thân Nga chiếm 47 ghế.
Đảng Cộng Sản thân Nga được 19,3% phiếu bầu, tức giảm đến 20 điểm so với cuộc
bầu cử lần trước, mức thấp nhất kể từ năm 1991 của đảng này. Đảng Xã Hội thân
Nga là đảng được nhiều phiếu ủng hộ nhất, với mức 21,4%.
Kết quả nói trên cho
thấy Moldova tiếp tục bị chia rẽ giữa hai làn sóng Đông-Tây. Hai phe thân Nga
và thân Châu Âu lại tiếp tục so kè trong việc điều hành đất nước. Libération
cho rằng, ảnh hưởng của Nga ở Moldova còn rất mạnh, Nga có người và chi phối
trong tất cả các đảng phái chính trị của Moldova, trong hệ thống ngân hàng của
Moldova, Nga có thể kích động li khai ở Moldova ở bất cứ thời điểm nào.
Trong khi đó, con đường
đến phương Tây của Moldova cũng không phải hoàn toàn bằng phẳng. Dù rằng Liên
Hiệp Châu Âu đã chấp nhận miễn visa cho người Moldova, đã kí thỏa thuận tự do
mậu dịch, Rumani cũng ra sức thúc đẩy con đường hội nhập Châu Âu của Moldova.
Thế nhưng, có hai hồ sơ nổi trội mà tờ báo đưa ra đang làm trở ngại cho con
đường đó : nguy cơ tiềm tàng về ly khai ủng hộ Nga ở Moldova và tình trạng tham
nhũng vô cùng nghiêm trọng ở nước này.
Đồng quan điểm này, La Croix
cũng cho là : "Moldova tiếp tục hướng Tây sau cuộc bầu cử Quốc hội".
Tờ báo dẫn lời một nhà phân tích chính trị Pháp : "Thường thì phe thân Nga
được phiếu cao ở các vùng quê và các vùng đô thị có quan hệ kinh tế chặt chẻ
với Nga. Nên nhớ rằng, các công ty Nga sử dụng đến 70% trên tổng số người Moldova
đi lao động ở ngoài nước".
Hai tờ báo nói thêm,
tương lai của Moldova còn bị ảnh hưởng bởi tình hình tại Ukraina. Libération
dẫn lời chuyên gia nhận định : "Nếu tình hình Ukraina tiếp tục phức tạp,
thì Moldova sẽ còn tiếp tục sống lây lất trong vùng tối mặt cho chiến thắng
trong cuộc bầu cử vừa qua của phe thân Châu Âu".
Ukraina : thợ mỏ
trong thời chiến
Nhìn sang Ukraina, đất
nước đang chìm trong cuộc chiến giữa hai phe thân Nga và thân Châu Âu, nhật báo
Le Figaro có bài phóng sự về cuộc sống của những người thợ mỏ khu vực Donetsk
vùng Donbass : “Donbass, thợ mỏ thời chiến”.
Bài phóng sự được thực
hiện tại mỏ than Thchelouskinsev nằm ở ngoại ô Donetsk. Mỏ than này là thuộc
loại mỏ than có tuổi đời lớn nhất ở Ukraina, được khai thác đã hơn 100 năm.
Trước lối vào của mỏ than hiện còn có tượng của Các Mác và Lê-Nin, cho thấy sự
ảnh hưởng của cái thời Liên Xô vẫn còn hiện diện.
Tờ báo cho rằng, xung
đột giữa phe thân Nga và phe dân tộc chủ nghĩa ở Ukraina còn là câu chuyện của “bản
sắc”. Người theo khuynh hướng dân tộc chủ nghĩa của Ukraina thì xây dựng bản
sắc của mình dựa trên những truyền thống nông dân và nông nghiệp, trong khi đó
người vùng Donbass thân Nga và nói tiếng Nga thì hãnh diện về “di sản công
nghiệp và khai thác mỏ” mà thời Liên Xô để lại.
Đội bóng chính của
Donetsk còn mang tên là Shakhtar, tức “Thợ Mỏ”. Thậm chí, người quản lý khu mỏ
nói trên còn không ngại cho phóng viên của Le Figaro biết : “Là thợ mỏ, có
nghĩa là thuộc về tầng lớp tinh hoa”. Bàn về điều kiện lao động ở mỏ than
Thchelouskinsev, Le Figaro cho biết, thợ mỏ mỗi ngày phải đi khai thác than ở
độ sâu gần 900m trong lòng đất, trong điều kiện khó khăn và ẩm thấp, nguy hiểm
bao trùm, tử thần rình rập.
Ấy thế mà, trong khi thợ mỏ làm việc trong lòng
đất, thì trên mặt đất, chiến sự vẫn nổ ra, quân đội chính phủ Kiev và quân ly khai
vẫn đánh nhau ác liệt, nào là roquette, súng cối, trực thăng, bom đạn…Bài
viết thuật lại câu chuyện khi công nhân đang làm việc dưới lòng đất, thì được
lệnh là hệ thống thông hơi bên trên đã bị bom đánh sập, nên phải vội vã chạy ra
khỏi lòng đất bằng chiếc thang máy cũ kĩ.
Trong điều kiện làm việc
nguy hiểm như vậy, nhưng thợ mỏ Donetsk vẫn phải làm việc để cố gắng cung cấp
1000 tấn than mỗi ngày. Than ở đây được đưa đi sử dụng ở tất cả các nhà máy
điện trên lãnh thổ Ukraina, và hiện tại rất quan trọng để đảm bảo điện cho
Donetsk khi mùa đông tới và nhiệt độ có thể âm tới mấy chục độ C.
Có khi chiến sự ác liệt
quá thì việc khai thác mỏ cũng bị tạm ngưng, nhưng ngay khi có thể là các thợ
mỏ lại chui vào lòng đất dù bom đạn tiếp tục rơi ở bên trên mặt đất. Khi một ngày
làm việc kết thúc, các thợ mỏ vùng Dobass lại lo lắng là không biết ngày hôm
sau có làm việc được hay không.
Bài phóng sự kết thúc bằng
lời của người quản lý mỏ than Thchelouskinsev : “Tôi không biết người ta bắn
nhau là gì cái gì. Nhưng có một điều tôi biết chắc, đó là bom đạn của quân đội
chính phủ Kiev sẽ khiến cho chính phủ này mất uy tín ở đây”.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks for watching