X

Thursday, May 22, 2014

Bằng cách nào Trung Cộng lấy được những bí mật kỹ thuật của Mỹ



---------- Forwarded message ----------
From: Van-Nghe
Bng cách nào Trung Cng ly được nhng bí mt k thut ca M

Ngày 1 tháng Hai năm 2003, khi phi thuyn con thoi Columbia rơi trên không trung, ông Greg Chung đang ngi nhà. Con trai ca ông gi đin thoi báo tin cho b biết v tai nn này. Chiếc phi thuyn b v tung trên đường tr v Trái đt, và by phi hành gia trên phi thuyn b chết hết. Ông Chung mng đa con trai: “Đây không phi là chuyn đùa. Con đng có báo tin by.”  Ông Chung là mt công dân M sinh đ Trung Hoa. Ông đang sng vi v, bà Ling, trong mt khu gia cư khá xinh đp, thành ph Orange, tiu bang California. Ông mi v hưu được chng vài tháng. Trước khi v hưu, ông làm vic cho NASA, cơ quan ph trách Chương Trình Không Gian ca Hoa Kỳ. Ông tng đóng góp vào vic thiết kế phòng lái cho phi hành đoàn trong chiếc phi thuyn Columbia, chưa k là ông đã làm nhiu vic khác đóng góp cho chuyến bay ca phi thuyn. Khi biết rõ cu con trai, Jeffrey, báo tin là đúng. Ông cúp đin thoi, và ngi ôm mt khóc mt mình.

Hi năm 1972, cơ quan NASA giao vic thiết kế, và thc hin phi thuyn con thoi cho công ty tư Rockwell làm. Công ty này sau đó đã b công ty Boeing mua li. Trong hơn 30 năm, ông Chung là k sư ca công ty Boeing, làm vic trong nhóm “stress-analysis”, th sc chu đng ca vt dng thiết kế. Vic làm ca ông hết sc t m, và đòi hi nhiu kiên nhn, th đi th li không biết là bao nhiêu ln. Nhưng đó li là vic làm s trường ca ông Chung. Ông làm vic mit mài, ít khi nào b s ra v, thm chí ông cũng ít khi ngh gii lao. Ông c ngi miết máy vi tính, th đi th li đ mi loi mô hình, xem coi cht liu nào thích hp đ làm v phi thuyn, chu đng ni đ nóng, và áp sut va chm vào phi thuyn.

Sau khi phi thuyn Columbia b n tung trên không trung, cơ quan NASA yêu cu hãng Boeing thiết kế mt phi thuyn con thoi khác. Ông Chung là nhà thiết kế gii nht trong nhóm. Xếp cũ ca ông Chung đin thoi yêu cu công ty ký hp đng nên mướn ông Chung làm công vic này. Mc dù ông đã tui 70, song ông hoãn ngh hưu, và tiếp tc đi làm. Thế là ông li quanh tr v thói quen siêng năng cũ, v nhà tr ăn cơm ti, sau đó li ngi vào bàn làm vic cho đến khuya. Ông làm vic say sưa không phi vì người ta ha thăng chc, hay tăng lương cho ông, mà ch vì cái thú làm vic có sn trong người ca ông Chung. V ông, bà Ling, k li v thói quen say mê làm vic ca ông. Ông khoe ông đã giúp hãng Boeing tiết kim được bao nhiêu tin. Ông nói nhiu v vic làm ca ông đến ni bà Long phi bc mình, và nói: “Sut ngày c nói mãi v công ty Boeing ca ông. B ông không còn chuyn gì khác đ nói vi tôi hay sao?”.

Tháng Tư năm 2006, nhân viên FBI đến gp ông Chung ti nhà riêng ca ông thành ph Orange. Chính tay ông Chung là người thiết kế căn nhà ông đang . Căn nhà  có mt hàng ba đ ông và bà Ling ngi nhìn ra vườn hoa ln phía trước. Ông Chung trng cây chanh, và cà chua. Hàng ngày ông hay dùng nước tái dng đ tưới hoa, tưới cây. Hai ông bà có hai người con trai đã trưởng thành là Shane, cu con ln, và Jeffrey, cu con nh. Hai cu con cũng sng gn cha m.

Ông Chung dáng người cao, gy, vi khuôn mt trm tĩnh, m ca mi khách bước vào trong nhà. H m đu câu chuyn bng cách hi thăm ông Chung v mt người tên là Chi Mak, bn ca ông Chung. Ông này đã b bt trước đó vài tháng. Chi Mak là người Hoa gc Hong Kong đến California đnh cư vào thp niên 1970, và làm k sư cho công ty Power Paragon, mt công ty xây ct h thng phân phi đin lc cho Hi Quân. T nhiu năm nay, Trung quc c tìm cách canh tân hm đi hi quân ca h. Cơ quan FBI nghi ng rng Mak đã được tình báo Trung quc hun luyn, gi sang Hoa Kỳ đ làm gián đip.

Sau hơn mt năm điu tra, đưa đến vic bt gi Chi Mak, cơ quan FBI nghe lén đin thoi ca Chi Mak, và bám sát y đ theo dõi nhng giao du hàng ngày ca Chi Mak. Có mt ln trong lúc Chi Mak và v đi ngh mát Alaska, thám t M ln vào nhà lc soát sut đêm. H c gng không đ li mt du vết nào, thm chí màng nhn phòng khách h cũng c tình gi nguyên. Vào trong nhà, h chp hình hàng trăm tài liu liên quan đến hot đng ca Chi Mak. Trong đó, có cun s ghi đi ch, s đin thoi người quen ca Chi Mak, vài người là k sư M gc Hoa. Mt trong nhng người này là Greg D. Chung.

Ông Chung tên viết theo tiếng Hoa là Dougfan Chung, sang Hoa Kỳ đnh cư t hơn 40 năm trước. Ông Chung cho FBI biết ông và bà Ling v ông thnh thong có đi ăn cơm Tàu chung vi Chi Mak. Vì Chi Mak là k sư ngành đin, còn ông Chung là k sư ngành cu trúc, nên hai người ít khi bàn chuyn công vic làm vi nhau. Nhân viên FBI cám ơn ông Chung ri ra v. H tìm được vài tin tc hu ích, song không có tin gì quan trng, hay ông Chung không làm điu gì sai trái c.

Vài tun sau, nhân viên FBI li lc soát nhà ca Chi Mak ln na. Kỳ này h bt gp mt lá thư viết bng tiếng Hoa trong m giy báo cáo hàng tháng ca ngân hàng. Lá thơ  mang nhãn hiu mt khách sn Bc Kinh, do Gu Wei Hao viết. Ông Gu Wei Hao là mt quan chc cao cp trong B Hàng Không ca Trung Quc. Lá thư đó không phi gi cho Chi Mak, mà là gi cho Lingjia và Dongfan Chung.

Trong lá thư, và sau này còn thêm mt s thư khác, viên chc cao cp h Gu nh ông Chung thu thp tài liu đ giúp Trung quc thc hin chương trình không gian ca h. Chính ph Trung quc mi bt đu kế hoch xây dng trm không gian đt trên qũi đo trái đt, và Gu đang tìm cách thu thp tin tc k thut đ giúp thc hin kế hoch này. Lá thư ca Gu viết cho ông Chung nói rõ: “Tt c chi phí thu thp, hay cn phi mua tin tc, chúng tôi s c người đích thân tr bng tin mt, và ông có quyn đem tin ra khi nước mt cách an toàn.”. Gu còn mi ông Chung sang  Qung Châu, và t chc bui hp mt “trong khung cnh gii hn, ít người”, “rt an toàn” đ có th cùng bàn lun v nhng vn đ k thut. Vì ông Chung là công dân M, nên Gu đ ngh ông nên làm đơn xin chiếu khán du lch, vi lý do là đi thăm bà con Trung quc. Gu kết lun phn cui lá thư: “Đây là nim vinh d và may mn cho Trung quc khi ông nhn thc rng ông nên đem tài năng, trí tu ca ông phc v đt nước.”

T NAY ÔNG CHUNG LÀ K B TÌNH NGHI LÀM GIÁN ĐIP CHO TRUNG QUC. Cơ quan FBI bt đu m cuc điu tra, đt dưới s điu đng ca mt thám t tên là Kevin Moberly. Người thám t có dáng dp th thao, mnh kho, khong trên 40, tóc đim vài si bc, dưới cm đ mt chòm râu được chăm sóc khá k. Khong 2 gi sáng mt đêm trong tháng Tám năm 2006, ông Moberly ngi bt dy, thay qun áo ra khi nhà. Ông cùng mt thám t khác tên là Bill Baoerjin lái xe đến thành ph Orange. H đu xe trên đường Grovewood Lane, cách nhà ông Chung chưa đy 100 yards. H ngi yên trong xe khong chng 20 phút, quan sát khu xóm xung quanh, và đ cho đôi mt quen dn vi bóng ti. Sau đó h dùng đèm bm có dng c đc bit che bt ánh sáng, đến lc tìm tòi trong hai thùng rác trước ca nhà ông Chung. H thy mt chng báo Hoa văn. H ôm hết c chng báo đem v văn phòng.

Kp vào gia chng báo là nhng tài liu k thut ca công ty Rockwell và Boeing. Thám t Moberly trước đây đã tng làm sĩ quan tình báo bên Không quân, vì thế ông nhn ra ngay nhng ch viết tt như “O.V”, tc Orbital Vehicle, và “S.T.S” hay Shuttle Transportation System đu là nhng tài liu k thut liên quan đến phi thuyn không gian. Không có bng chng nào cho thy ông Chung mun trao nhng tài liu k thut này mt cách bí mt. Vic ông làm ch mang hình thc vt b nhng tài liu k thut cũ có sn trong nhà, vì ông s b v lây sau khi v bt giam Chi Mak được loan tin t vài tháng nay.

Mt tun sau, thám t Moberly và Baoerjin quanh tr li ln na đ tìm kiếm. Ln này mt người hàng xóm tình c lái xe đi ngang, khiến cho hai đip viên phi ngi thp xung, núp sau hai thùng rác cao. Ông Moberly thy vic lc li thùng rác coi b ri ro nhiu quá, ông quyết đnh nh công ty xe rác hp tác. Trên đường lái xe rác đến trung tâm chế biến rác, xe vn ti s ngưng mt đim hn đ nhóm FBI ht hết rác nhà ông Chung đem v nghiên cu.

Trong tun l kế tiếp, ông Chung đy thùng rác ra trước ca nhà vào lúc tri va hng sáng. Ông đy thùng rác nm kt gia hai thùng “recycle” mà ông đã kéo ra t đêm hôm trước. Sau đó, ông đng núp sau bi cây quan sát mt lúc, trước khi ông bước vào trong nhà. Khi nhân viên FBI thu hi được vt liu trong thùng rác nhà ông Chung, h tìm thy khong 600 trang tài liu k thut ca công ty Boeing, vi đy đ hình nh rõ ràng. Lâu lâu trên trang giy còn đóng con du: “tài sn riêng ca công ty” hay “tài liu mt, cm trao đi.”

Tháng Chín, ông Moberly đến nhà ông Chung cùng vi mt đng nghip tên là Gunnar Newquist. Ông này là điu tra viên hình s ca Hi Quân. Hai người đến đây đ thc hin mt cuc phng vn. Hai thám t ngi ghế sofa màu trng, còn ông Chung ngi bàn ung cà phê đi din. Ông Moberley m đu câu chuyn bng vic hi thăm tin tc liên quan đến Chi Mak. Sau mt gi chuyn vãn, ông tìm cách hướng câu chuyn liên quan đến v quan chc Gu Wei Hao làm vic b hàng không Trung quc. Ông Chung cho biết qa thc ông có gp v quan chc này trong chuyến đi thăm Trung quc  năm 1985, và sau đó mt vài ln vào đu thp niên 1990’s.

Ông Moberly đt câu hi: “Ông Gu có bao gi nh ông làm vic gì hay không?”
Ông Chung tr li: “Không.”
Ông Chung đng dy, đi vào nhà bếp ly mt ly nước đ ung. Khi ngi xung ghế, ông Moberly lôi ra lá thư ca ông Gu đt lên bàn ung cà phê. Ông yêu cu ông Chung đc to lá thư đó lên. Ông Chung dch li lá thư vi ging nói lc thn, mt bình tĩnh.
Moberly đt câu hi: “Trong nhà ca ông có còn mt tài liu nào khác l ra ông không được ct gi hay không?” Sau đó, ông ta đưa cho ông Chung t giy đ ký tên cho phép nhân viên FBI lc xét nhà.

Ông Moberly gi ngay mt toán thám t đng ch phía trước, xông vào thc hin công vic lc soát nhà ca ông Chung.  Bà Ling lúc đó va v đến nhà, dt theo đa cháu trai. C ba đng lng yên xem hàng chc thám t lc li tng khe ngách nh ca căn nhà, trên khong đt rng gn mt mu tây.

dưới bao lơn  phía sau căn nhà, mt thám t tìm thy mt cánh ca nh. Cánh ca được chn ngang bng mt thanh g. Ông m cánh ca ra, và bước xung vài  bc thm, ông khám phá ra mt ngõ ngách nh, đ đ lách mình đi vào, chy dc theo chiu dài ca căn nhà. Khúc đu, ngõ ngách này ch đ cho mt người khom lưng đi vào. Sau đó, mt đt thoai thoi dc, và người bước vào có th đi đng d dàng. T trong nhà không có li đi vào ngã ngách này. Khong đt trông như mt basement, hm nhà trơ tri, và ch có bóng đèn soi đường. mt bên phòng trng này chng cht my cái nm giường cũ, xe đp ba bánh cũ, hay vài miếng g tp. Đi tiến thêm v phía trước ca căn nhà, đng sau tm ván ngăn sơ sài, là mt căn phòng nh, sàn g thô sơ, vi nhiu k sách. Trên k sách có rt nhiu binder, bìa cng, đng h sơ.

Người nhân viên dn ông Moberly đi xuyên vào ngõ hp đ cho ông thy nhng binder này. Trong nhng binders đó cha rt nhiu tài liu qúi liên quan đến vic chế to các loi máy bay quân s ca Hoa Kỳ như oanh tc cơ B-1, máy bay ch hàng C-17, chiến đu cơ F-15, và trc thăng vn ti Chinook 47 và 48. Ông Moberly nói vi tôi v cm nghĩ ca ông khi bước vào kho tài liu này: “Tôi có cm tưởng như mình va đi lc vào bãi mìn ca vua Solomon ngày xưa.”. Không rõ ông Chung có vi phm lut nào hay không, nhưng chc chn là ông Chung đã vượt quá ln ranh ca mt người sưu tm tài liu k thut.
Ông Moberly cm đi mt binder, chy vi lên lu, đt lên bàn cà phê cho ông Chung xem. Ông gn ging: “Ti sao ông không nói cho chúng tôi biết ông có nhng tài liu này?”. Ông Chung không tr li, quay mt đi ch khác.

Ngay lúc đó đin thoi reo, và ông Chung bước sang phòng ăn đ tr li đin thoi. Ông Moberly có đem theo mt cng s viên duy nht hiu được tiếng Quan Thoi, đó là Jessie Murray. Jesse Murray đng nghe lóm câu chuyn thì hiu là ông Chung đang nói chuyn vi cu con trai ln, cu Shane, bng tiếng Quan Thoi. “H s đến nói chuyn vi con đó. H s hi con v chuyến đi Bc Kinh ca trường con.”. Chuyến đi đó xy ra vào năm 1985, và ông Chung đã gp Gu Wei Hao, viên chc cao cp ca B Hàng Không. Ông Chung dn con: “Con c nói vi h là con quên hết ri. Ch nói vn tt là con không biết.”. Nghe đến đây, ông Murray git đin thoi khi tay ông Chung và cúp máy ngay, cnh cáo ông Chung rng ông ta có th can ti cn tr công lý, mt ti rt nng.

Cuc lc soát nhà ông Chung tiếp tc, kéo dài sut mt ngày. Điu tra viên tìm thy mt s tài liu đã b đt, và nhiu h sơ khác còn đ trong phòng làm vic ca ông Chung trên lu. Đến chiu ti, h khuân đi hơn 150 thùng tài liu. Trước khi ri khi nhà ông Chung, ông Moberly gp cu con c Shane l đường trước ca nhà xe. Cu y than: “B tôi còn nng lòng vi c quc quá. Ông c cn phi suy nghĩ li v lòng trung thành vi Trung quc.”.

ÔNG CHUNG SINH RA TRONG MT NGÔI LÀNG NH tnh Laoning, mt tnh nh vùng đông bc Trung quc. Khi còn nh ông là mt cu bé nhút nhát, ch thích sưu tm đ chơi nho nh: tem c, đá l, hay np hp kem đánh răng. Cha m ca cu là Pht t thun thành. Ông bà dy con phi quí trng thiên nhiên, cây c. Cu bé t ra say mê tìm hiu v hoa c, cây ci, và cu rt bt bình khi thy nhng đưá tr cùng la tui bóp chết hàng đàn kiến nh.

Trong thi Thế Chiến Th Hai, khi đoàn quân Nht đang tiến vào các tnh phía đông, gia đình h Chung phi b làng mc, cùng vi hàng triu người Hoa khác, đi lánh nn. Trên đường chy v phương nam, h phi tm dng chân vì có cuc giao tranh bng súng ln. Gia đình h Chung phi trn trong rung bp. Mt nông dân t tế giúp h Chung cho vào nhà tá túc, và nu cháo bp cho ăn. Gia đình đó không nhn tin đn đáp ca h Chung. Lúc đó cu bé Chung mi được tám tui, và cu vn nh mãi nghĩa c cao đp ca gia đình nông dân này.

Cha ca ông Chung là mt k sư công chánh, làm vic trong b ho xa. Ông là người theo phe Trung Hoa Dân Quc. Năm 1946, khi phe Mao Trch Đông dành được quyn kim soát toàn th lc đi Trung Hoa, gia đình h Chung phi b chy sang Đài Loan. Ti đây phe nước Trung Hoa Dân Quc, hay phe Quc Dân Đng thành lp chính ph lưu vong. K t đó có hai nước Trung Hoa - Cng Hoà Nhân Dân Trung Hoa, do  Đng Cng Sn cai tr, và Trung Hoa Dân Quc Đài Loan. c hai đu t nhn mình mi là người đi din cho quyn li ca dân Trung Hoa. Thng chế Tưởng Gii Thch, nhà đc tài quân s ca Đài Loan tung ra rt nhiu kế hoch tuyên truyn, nhi s tr nh Đài Loan. Ging như các hc sinh nh tui khác, Chung đã được dy phi ph nh vào chế đ ca Mao Trch Đông. Nhưng sâu trong tâm khm, chú bé vn t hào mình là người Trung Hoa, và qúi mến văn hoá Trung quc.

Khi còn hc trung hc, Chung phi theo hc nhng khoá hun luyn quân s bt buc. Sau này, cu có đăng lính vào Lc Lượng Hi Quân ca Đài Loan, vi mc đích s gii phóng Hoa Lc thoát khi s cai tr ca Mao. Mt người anh em ca Chung k li rng chính cha ca cu Chung khuyên con đi hc ngành k sư. Do đó, Chung xin hc trường Đi Hc Quc Gia Đài Loan, mt đi hc danh tiếng. Sau khi ra trường, câu Chung được b đi làm ti mt đp ngăn nước phía bc Đài Loan. Ti đây, cu gp người đp Lingjia Wang, mt ho sĩ, đang làm cô giáo dy trong trường mu giáo gn đó. Ít lâu sau hai người thành hôn.

Chung rt say mê ngành k sư, cu là sinh viên gii nht trong lp. Nhưng trin vng tương lai ngh nghip ca cu s không đi xa nếu c li Đài Loan. Vì thế, ging như nhiu k sư đng la, cu mơ mt ngày nào đó s sang được Hoa Kỳ hc tiếp lên cao. Trong lúc làm vic ti dp nước, cu chu khó hc tiếng Anh do bà v ông c vn M dy.

Năm 1962, cu xin được vào hc ti trường  đi hc Minnesota. Cu ly bng cao hc v k sư công chánh, và được tuyn vào làm cho hãng Boeing Philadelphia. Cu là mt chuyên gia th nghim “stress” trong Vertical Takeoff and Landing Division, ph trách v sc chu ca thân máy bay trong giai đon ct cánh và h cánh. Bà Ling hc thêm v Hi ho. Vào thi đim đó, nước Cng Hoà Nhân Dân Trung Hoa, hay Trung Cng không cho người dân xut ngoi. Gia đình h Chung ch có vài người bn thân là người Hoa, đa s là dân Đài Loan sang Hoa Kỳ đnh cư. Thú vui ca h là đi thăm bo tàng vin New York, đi ngh mát ngoài b bin tiu bang Delaware, và bt cua v ăn chung vi nhau.

Mt trong nhng người bn thân t thu nh ca ông Chung là Thomas Xie. Anh ta lúc đó đang là sinh viên trường New Mexico State University. Anh thường liên lc vi Chung qua thư t. Có ln anh cho biết anh được nhn vào trường University of Chicago, nhưng thiếu tin ghi danh. Hai v chng Chung gi cho anh Xie hai ngàn đô la, không thc mc gì c. Anh Xie nói vi tôi v ông Chung như sau: “Greg lúc nào cũng t tế, sn lòng giúp đ người khác.”

Bà Ling thì thuc loi người qung giao, ưa xã giao hơn ông Chung. Bà mun có nhiu bn bè thân quen đ giao tiếp. Hai v chng cùng gia nhp Hip Hi Người Đài Loan đi phương.  Trong nhng ln hp mt vi nhau, hai v chng Chung ng h ý kiến thng nht hai nước Trung Hoa: Đài Loan và Hoa Lc nên kết hp li làm mt. H phn đi ý kiến phân chia ranh gii gia hai khu vc. Bà Ling còn nói thêm: “Chúng tôi nghĩ rng c thế gii nên sng hoà hp vi nhau. Mi cuc  xung đt đu vô nghĩa đi vi chúng tôi.”. Quan đim ca hai v chng ông Chung làm cho mt s người trong Hi Đài Loan không ưa, bi vì h nghĩ rng v chng nhà Chung không còn trung thành vi Đài Loan như xưa.

Năm 1972, ông Chung làm vic cho công ty Rockwell. Công ty va nhn được hp đng chế to phi thuyn con thoi đu tiên cho cơ quan NASA. Ông Chung dn sang sng min Nam California. Khi đó, ông Chung và bà Ling đã tr thành công dân M. Con đường công danh, ngh nghip ca ông Chung thăng tiến rt mau. Trong khi đó bà Ling cũng khá thành công v mt xã hi, và hi ho. Hai v chng d tính s mãi mãi sinh sng ti Hoa Kỳ. Ging như nhiu người di dân khác, h cm thy thoi mái, hài lòng vi ba dng tch khác nhau: Người Hoa, người Đài Loan và người M.

TRONG SUT THI GIAN CUI THP NIÊN 1970’s, nước Trung Hoa Cng Sn tri qua nhiu cuc ci cách to ln v chính tr, và kinh tế. Thái đ thù nghch chế đ cng sn ca hai ông bà Chung gim bt đi rt nhiu. Bà Ling nói vi tôi: “Bng dưng, cánh ca m ra cho chúng ta có dp giao tiếp vi Trung quc. Chúng tôi nao nc, tò mò, mun tìm hiu v ci ngun ca mình.”. H nhn thy rng chế đ Trung Hoa Dân Quc cũng chng ly gì gi là dân ch hơn chế đ cng sn. Ông Ching Wang, bn thân ca ông Chung t hi trung hc, hin là giáo sư Hoá hc ca đi hc UC San Francisco, nói vi chúng tôi rng có s chuyn hướng trong nếp suy nghĩ ca người Đài Loan. Điu này cũng d hiu đi vi nhng người đã đnh cư t lâu nước ngoài, và không có nghĩa là chúng tôi không còn trung thành vi Đài Loan. Ông Wang phân tích: “Chúng tôi bt đu có nhng tư tưởng ni lon. Chúng tôi không còn tin vào nhng điu đã được tuyên truyn nhi s vào đu óc chúng tôi trước đây.”. Truyn thông Đài Loan lúc nào cũng mô t Trung Cng như mt xã hi chm tiến, mi r. Nhưng khi xem  truyn hình tng thng Richard Nixon đi thăm Bc Kinh, chúng tôi thy thành ph này cũng khá sch s, và thnh vượng.

Thm nhun triết lý Pht Giáo, ch trương “buông x” giúp ông Chung d dàng tha th cho nhng điu xu xa mà chế đ ca Mao Trch Đông tng gây ra. Mt người em ca ông Chung nói: “Trong bà con ca chúng tôi có người đã b Cng Sn giết. Nhưng nghĩ cho cùng thì đó là thế h cũ. Chúng ta không th tiếp tc gi mãi mi hn thù trong đu. Anh Greg ca chúng tôi cũng cm thy như vy.”.

Khi h đến tui gn bn mươi, h cm thy cn phi truy nguyên v ngun gc Trung Hoa trong máu huyết ca h. Bà Ling mnh dn nói: “Phi tr v ngun mi được. Nếu không chúng ta s ging như trái bí r. Cái đít thì to mà trong lòng chng còn trái tim.”

Năm 1976, sau khi đi xem hai nhc sĩ Trung Hoa đến biu din Los Angeles, ông Chung bèn đi tìm mua mt đàn bu hai giây ca Trung Hoa đem v nhà tp gy đàn. Ông Chung và bà Ling bt đu  sưu tm nhng truyn đơn, tài liu ca Cng Hoà Nhân Dân Trung Hoa. K c nhng tài liu v Cách Mng Văn Hoá, và nhng bài viết tiếc thương Mao Trch Đông sau khi Mao chết. Ông Chung đc rt k, ghi chép bên l tng bài viết. K t thp niên 1950’s, đa s người Hoa Hoa Lc đu viết Hoa Văn theo kiu gin đơn ca Mao Trch Đông. Phn ln người Hoa Đài Loan vn còn viết Hoa văn theo li cũ. Ông Chung và bà Ling sn sàng tiếp thu li viết kiu mi.

Năm 1976, sau khi Mao chết, đó cũng là thi đim kết thúc Cuc Cách Mng Văn Hoá, và khi đu giai đon canh tân ca Đng Tiu Bình. Trung quc gi rt nhiu phái đoàn khoa hc gia và k sư sang các nước Tây phương. Trí thc Trung Hoa luôn luôn tâm nim phi “phi dùng khoa hc đ cu Trung Quc.”. Ông Chung theo dõi mi tiến b v khoa hc ca Trung quc vi nim t hào, hãnh din. Ông ct dán, lưu tr nhng bài báo, hình nh liên quan đến vic Trung quc phóng v tinh. Và ông cũng bt đu đi d nhng bui nói chuyn ca các nhóm hc gi, nhà ngoi giao Trung quc khi h sang thăm Hoa Kỳ. Trong mt bui hi tho năm 1979, ông Chung gp Chen Len Ku, Giáo sư công ngh ca Vin K Thut Harbin. Ông Chen này đang đi tìm nhng tài liu ging dy v “stress analysis”, phân tích sc chu đng ca vt liu. Đ tài này là phm vi chuyên môn ca ông Chung. Ông Chung v nhà làm photocopy nhng bn ghi chép hi còn hc University of  Minnesota, gi sang cho ông Chen theo đường bin.

Khi gi nhng tài liu này đi, ông Chung còn viết mt lá thư rt cm đng như sau: “Tôi không biết mình có th đóng góp được gì cho t quc. Tôi ly làm hãnh din v nhng thành qu nhân dân ta đã làm được cho Quê M. Tôi ly làm ân hn mình đã không đóng góp được gì nhiu.”.

GIÁO SƯ CHEN ĐEM LÁ THƯ V  khoe vi đng nghip Harbin. Hn là các quan chc cao cp Trung cng cũng nghe nói đến chuyn này. Qua năm sau, ông Chung được mi đến hp ti mt khách sn Los Angeles. Din gi chính trong bui hp này là Gu Wei Hao, quan chc ca Công Ty K Ngh Hàng Không Trung quc. Đây là mt công ty quc doanh thành lp t thi thp niên 1950’s vi s tr giúp ca Nga Xô Viết. Công ty này gn như biến mt khi quan h Trung Xô b gy đ, bây gi người ta đang đnh canh tân li công ty. Gu Wei Hao khng đnh Trung quc cương quyết s hc hi tìm tòi nhng k thut tân tiến, nht là trong lãnh vc không gian. Sau khi nghe bài din thuyết, ông Chung nói chuyn khá lâu vi Gu. Trung quc cn phi ci tiến vic thiết kế khung máy bay, phi thuyn, và đó là lãnh vc chuyên môn mà ông Chung là chuyên gia, biết rt rõ. Sau bui hp này, ông Chung cũng gp Chi Mak. Tay này đã bt đu sưu tm tài liu k thut cho Trung quc t lâu, thế mà ông Chung không hay biết.

Vào thp niên 1950’s, Đng Cng Sn Trung quc đưa ra chiến lược qui mô thu thp tin tc. Vin Khoa Hc Thông Tin K Thut, thành lp năm 1958, ly được hàng ngàn tài liu nước ngoài, đem v dch sang tiếng Hoa. Các quan chc cao cp, hc gi Trung Hoa đi Âu Châu và Hoa Kỳ d hi ngh khoa hc chu khó ghi chép rt k, nghe ngóng, nghe lén, và thnh thong còn ăn cp c nhng tài liu chưa được xut bn. Vào khong gia thp niên 1960’s, chính ph có khong 11,000 tp chí ngoi quc, năm triu bng khoán trí tu, và vài trăm ngàn phúc trình nghiên cu k thut, k c biên bn hi ngh, hay nhng đ tài trình lun án tiến sĩ.

Chính quyn ca Mao Trch Đông chú trng vào vic sưu tm nhng tin tc có th ng dng cho lãnh vc quân s. Sau khi Mao chết, Trung quc m rng phm vi sưu tm. Đến tháng ba năm 1986, Đng Tiu Bình thành lp Chương Trình Nghiên Cu & Phát Minh K Thut Cao Cp, ly bí s là 863. Chương trình này đt ra ch tiêu làm vic  tng năm, tng tháng, và nhn mnh nhng đi ht phi chú trng gm có: không gian, sinh hc, k thut laser, k thut tin hc, năng lượng, và nguyên vt liu mi. Chính ph đ đu cho các hot đng nghiên cu, và lp ra nhng công ty quc doanh đ chế to, hay nhp cng nhng k thut cn thiết.

Khi nào có th làm được, nhng công ty này phi c tìm ra sn phm ca công ty Tây phương bng cách mua li tài sn trí tu, hay đánh tráo, ăn cp cho bng được. Sau khi tt c nhng th đon này làm không xong, chính ph s đng ra ym tr cho hot đng gián đip. B An Ninh Nhà nước và cơ quan tình báo quân s s hun luyn đip viên đ gi sang Hoa Kỳ và các nước Âu châu. H cũng tuyn m nhng khoa hc gia, k sư, và chuyên gia sinh đ Trung quc hin đang sng hi ngoi, nht là nhng người có lý lch an ninh trong sch được làm trong nhng cơ s bí mt. Có khi nhng khoa hc gia này được yêu cu phi ly cp mt loi tin tc bí mt nào đó. Song cũng có khi chính quyn Trung quc áp dng chiến thut “thu thp hàng ngàn ht cát” ráp chúng li thành sn phm mong mun.

Ly ví d trường hp ông Wang. Ông là giáo sư danh d v ngành hoá hc dược phm. Ông ph trách nghiên cu cho công ty dược phm Merck hi thp niên 1970. Sau khi nghiên cu v microbes có trong đt nhiu năm, ông Wang và các đng nghip phát minh loi thuc chng ký sinh trùng ly tên là ivermectin. Ch ít lâu sau, tin tc v s thành công ca ông Wang được đăng ti, ông nhn được đin thoi ca nhân viên làm cho công ty  dược phm quc doanh Mãn Châu mi ông Wang đi sang thăm Trung Hoa, dn ông đem theo mu microbe dùng đ chế ra dược phm. Ông Wang nói rng có l người gi đin thoi mi ông đi Trung quc không hiu vic h làm là mt điu hn láo, rt xu. Thm chí h còn khinh thường ông bng cách yếu cu ông b tin túi ra mua vé máy bay mà đi. Ông Wang gin lm, cúp đin thoi, không thèm tr li.

Ông Chung thì ngược li, có thái đ khác hn vi ông Wang. Ông Chung hăm h mun giúp đ Trung quc. Nói v phương tin tài chánh, v chng ông Chung tương đi rt khá gi. H có chung cư cho thuê thành ph Alhambra, và mt xưởng sa xe hơi kh áphát đt Long Beach. Đy là chưa k hai v chng sng rt tn tin. H ct tóc cho nhau đ đ tn tim. Năm 1984, khi Thế Vn Hi Muà Hè t chc Los Angles đang din ta, v chng ông Chung là mt trong nhng Hoa Kiu hi ngoi được mi d yến tic cùng vi các lc sĩ Trung quc. Có đôi ln, theo l72i yêu cu ca Lnh S Quán Trung quc San Francisco, v chng ông Chung nhn li bo tr, đ đu cho người Hoa mi đến đnh cư California. Ông bà dn h đi mua sm nhng món đ cn thiết cho cuc sng, và ch h đi ch trong vài tháng đu mi đnh cư.

Tháng Hai năm1985, ông Chung nhn được thư ca quan chc tên là Chen Qi-Nan mi ông đi Trung quc d hi ngh “trao đi k thut”. Ông Chen đ ngh ông Chung son sn tài liu liên quan đến nhng vn đ k thut. Trong đó có vic th sc chu đng ca khung máy bay sau khi s dng nhiu ln.

Ông Chung tr li thư mi rng đến tháng By sp ti là thi gian thun tin đ ông đi Trung quc nhân dp ngh hè vài tun, đ ông có dp chính mt mính đi thăm phong cnh ca Quê M. Ông xin công ty Rockwell cho ông ngh phép by tun l đ đi chơi.

Ông Chung vn còn gi lá thư mi, cũng như bn nháp thư tr li ca ông. Đc c hai lá thư, không biết là Trung quc mang ơn ông, hay là ông mang ơn Trung quc. Trong mt lá thư gi cho bn đng lieu ca Chen Qi Nan, ông Chung viết: “Tht là mt vinh hnh ln cho tôi, và tôi ly làm phn khi khi có dp đóng góp vào kế hoch canh tân Quê M.”. Đng lc đu tiên xúi ông tiếp tay cho Trung quc là “nghĩa v ca mt con dân”. Bà Ling phi thú nhn: “Nhà tôi rt trung thành vi t quc. Ông y có mt tm lòng yêu nước rt ln.”

Chen và Chung tiếp tc trao đi thư t vi nhau nhiu ln. Chen hi ông Chung v các loi máy bay, và cách thiết kế trc thăng, và có l ông Chung mun khoe khoang kiến thc ca mình, li bàn luôn sang chương trình phi thuyn con thoi. Chen phi nhc nh ông Chung: “Tôi vn mong được ông ch trình by v các loi máy bay qui ước thôi.”. Sau đó đ tránh khiến ông Chung b gim bt lòng hăng say, Chen ha vic trình by v phi thuyn con thoi cũng s được đưa vào ngh trình.

CUI THÁNG SÁU NM 1985, ông Chung, bà Ling bay đi Trung quc cùng vi hai cu con trai tui teenager. Trong lúc cu Shane và Jeffrey theo hc lp dy Hoa Văn Bc Kinh, ông Chung và bà Ling đi thăm khong hơn mt chc thành ph khác nhau cùng vi các đoàn du lch.  H ghé thăm nhiu nơí chế to máy bay tnh Nanchang, Chengdu và Xi’an. B hàng không sp xếp, và tr hết phi cho nhng chuyến đi này. Ông Chung còn là din gi trình by nhng vn đ k thut cho mi người nghe. Chương trình din thuyết ca ông được các đi hc ln, và cơ xưởng k ngh đài th. Ông Chung dùng phim nh, tài liu mang t M sang đ trình by v cách thiết kế phi thuyn ca Cơ Quan Không Gian Hoa Kỳ (NASA), làm cách nào đ đưa phi thuyn con thoi tr v trái đt an toàn. Ông Chung nhn thy nhng k thut Bc Kinh quá li thi, có t thp niên 1950’s và chưa được canh tân, cp nht.

Chuyến đi thăm Trung quc ln này là chuyến đi đu tiên trong đi ông Chung tui chng chc. Nó đ li trong tâm khm ông rt nhiu dư âm quan trng c v mt chuyên môn, cũng như tình cm cá nhân. Xen vào gia nhng bui din thuyết các xí nghip, ông Chung còn được B Hàng Không sp xếp cho đi thăm nhiu thng cnh đp ca đát nước Trung Hoa. Đó là nhng nơi khi còn nh, cu bé Chung hng ước mơ được đi thăm. Ví d như Tượng Pht vĩ đi xây trên núi Leshan, và Chuà Dyan thành ph Xi’an. Trong lúc lái xe đi qua nhiu làng mc, ông Chung trông thy dân quê Trung quc hái sen t vũng sình ly. Bà Ling k li cho tôi rng khi ông Chung ngi to thin, ông đã hi tưởng và thy được cuc đi ca ông kiếp trước, đó là cuc đi ca mt nhà sư trong ngôi chùa Trung Hoa.

Vào cui mùa hè, ông Chung đem v M nhng món quà lưu nim nh: chiếc kim cài lên cà vt do hãng chế to máy bay tng, mt vt trang sc cho cà vt khác do Trung quc Hc Vin Công Ngh làm riêng cho ông, kèm theo mt bng vn lc dài tám trang. Đó là danh sách nhng đim k thut mà các k sư hàng không Nanchang mun tìm hiu. Ông Chung đ ra vài tháng nghiên cu sách v đ tr li nhng câu hi mà  các k sư yêu cu. Đến tháng 12, đích thân ông Chung lái xe lên Lãnh s quán Trung quc San Francisco đ gi tài liu đi Nanchang qua th thc gi hàng ca gii noi giao.  Nhng th ông Chung gi đi, nếu gii chc Hoa Kỳ biết được chc hn h phi kinh hoàng. Toàn là nhng tài liu mt có giá tr  dy khong by cun sách cm nang v k thut t tài liu công ngh ca công ty Rockwell cho đến cách thiết kế oanh tc cơ B-1.

Ông Moberly nói vi tôi: “Tài liu ông Chung gi đi chính là Toa Thuc Thánh giúp cho công ty sn xut máy bay Trung quc có th làm được nhng gì Hoa Kỳ đang làm.”. Ông Chung đã đem cho đi nhng kiến thc k thut mà công ty Rockwell phi mt hàng chc triu đô la, và nhiu năm mi sáng chế ra được k thut đó. Bà Ling thì cho rng chng có gì đáng k, bn bè giúp nhau là chuyn thường. Bà nói vi tôi: “Toàn b quan h này ch mang tính cht hu ngh. Trung quc, mi người đu sn lòng giúp đ nhau. Nếu bn là k sư, thì bn nên làm nhng gì bn có th làm được đ giúp cho t quc ca bn.”

Trong khong thi gian mt năm rưỡi sau, gia đình h Chung mua thêm nhiu tài sn đi c. Tháng 10 năm 1986, h mua mt căn nhà vùng Cypress, California. Năm tháng sau, h tr bng tin mt khong 600,000 đ mua mt căn nhà rng mt mu đt Orange, và còn có dư tin đ xây li căn nhà t đu. Đc bit là gia đình này không thích xe xua, đi xe đt tin hay áo qun sang trng. Vì thế hàng xóm không ai đ ý đến s giu có ca gia đình này.

Gu Wei Hao thnh thong ghé thăm gia đình, và hai v chng ông Chung đưa quan chc này đi chơi nhiu nơi, như Disneyland, hay ra bin hóng mát. Ph cp công tác ngoi giao ca Gu bèo lm, ch được có $4 đô la mt ngày. Vì thế phn ln v chng ông Chung tr hết chi phí đi chơi cho Gu. Nếu không hn là Gu phi có mt qũi đen nào đó đ cho y tiêu dùng.

Gia đình ông Chung dn v căn nhà mi vào năm 1989. Chiu ti, nôg Chung có cái thú tiêu khin ly ng vin vng kính nghiên cu vì sao trên tri. Ông thích nghiên cu bn đ thiên văn hc ca Trung Hoa ngày xưa, xác đnh các chùm sao tinh tú trên tri. Bà Ling là người ưa thích m thut, hi ho. Bà ly thêm văn bng cao hc m thut ca trường California State University, Long Beach. Bà biến cái garage nhà bà thành mt studio cho bà v tranh. Bà cũng nhn dy hi ho cho trường đi hc cng đng đi phương. Bà thích dy v trường phái tân n tượng, tru tượng, và tĩnh vt thnh hành Hoa Kỳ và Âu châu vào cui thp niên1970’s. Mt đng nghip trong trường nói vi chúng tôi: “Bà có mt s môn đ rt thích theo hc vi bà, h mê say li dy ca bà.”.

Vào năm 1998, tc là hai năm sau khi hãng Boeing mua li hãng Rockwell, ban qun tr mi quyết đnh ri văn phòng đi nơi khác. Nhân viên được ch th phi chun b thu dn đ đc. Nhng tài liu tham kho cn gi được tp trung vào các thùng đ sn, và  công ty vn chuyn s đem đi. Nhng th nào cn vt đi, c b vào bao rác, s có người đến đem đi đt b. Trong vòng vài tun l sau đó, ông Chung đem v nhà hàng chc thùng tài liu. Ông du nhng thùng tài liu này trên nhng k sách trong căn hm sau nhà. Nhng người quen ông Trung quc nh ông thu thp bt c tài liu k thut nào hu ích. Bây gi thì ông có th có đ tài liu đ cung cp cho h trong nhiu năm chưa hết.

Năm 2002, khi ông Chung sp đến tui v hưu. Ông vào s liên tc in rt nhiu tài liu gc ca công ty Boeing ra. Trên mi bn in ra, ông ta phi mng cht keo mu trng đ xoá li cnh cáo, cm không được chia s tin tc trong tài liu vi người ngoài công ty. Ông cũng cn thn ghi li ngày tháng sao chp, và xoá b tên nhân viên chp bn sao. Ông làm photocopy nhng tài liu này, bn chính do ông gi, bn chp hình ông gi sang Trung quc. Khi lượng tài liu in và sao chp rt ln, ông Moberly nói vi tôi: “Ông Chung chc phi dùng hàng trăm bình nước ty xoá máu trng.”

NĂM 2007, TRONG PHIÊN TOÀ LIÊN BANG KÉO DÀI 6 TUN L, ti Santa Ana, California, công t viên trình by lý lun truy t Chi Mak là mt tên gián đip làm vic cho chính quyn Trung quc. H t cáo nhng tài liu do Chi Mak thu thp đã giúp Trung quc làm được h thng radar Aegis. H thng đó giúp bo v các tu chiến Trung quc. Bi thm đoàn quyết đnh kết án Mak v ti làm gián đip cho chính ph nước ngoài, và hn b tuyên án 24 năm tù, trong nhà tù liên bang. Đây là mt bn án nng nht dành cho mt tên gián đip cho Trung cng làm vic ti Hoa Kỳ.

Mt người em trai ca Mak, cùng bà v ca y, b cnh sát phi trường quc tế Los Angeles bt gi cùng vi mt cun CD cha đng s tài liu mt. Tuy nhiên, trong trường hp ca ông Chung, các điu tra viên gp phi đim khó khăn khi truy t. Trong nhiu tháng, thám t ca FBI nghiên cu hơn ba trăm ngàn trang giy tch thu nhà ông Chung, nhưng không có mt tài liu nào được gi là tài liu mt. Ông Chung không th b kết án là đã tiết l bí mt quc gia cho nước ngoài. Khi bin lý cuc chng minh ông Chung đã chia s tài liu mt vi viên chc cao cp Trung quc vào thp niên 1980, đến nay đã quá hn kỳ truy t 5 năm, nên nhng vi nếu có xy ra cũng không còn đy đ hiu lc dùng đ kết án. Ông Moberly nói: “Rõ rt là ông Chung đã làm điu sai quy. Nhưng chúng tôi phi tìm ra lut l nào mà ông Chung đã vi phm, đ truy t ông ta.”

Trong lúc xem xét qua nhng lut l liên bang, ông Moberly bt gp mt đon văn mang ta đ: “Economic Espionage” (Làm Gián Đip Kinh Tế) đã được Quc Hi thông qua và làm thành lut Economic Espionage Act  năm 1996. Ông Moberly nh là mình đã hc qua lp hc dài khong 30 phút trong chương trình hun luyn phn gián. Lp hc ngn quá, và ít có ai b truy t v ti làm gián đip kinh tế, nên không ai đ ý đến đo lut này.

Ni dung ca đo lut nói rng k làm gián đip kinh tế là người đã  “ly đi, mang theo, ct du” hay “s dng không đúng cách” nhng bí mt mu dch vi ch đích tr giúp chính quyn nước ngoài. Đi vi trường hp ca ông Chung, công t viên không cn phi chng minh ông Chung chuyn giao tài liu sang Trung Hoa trong năm năm qua. Ch riêng vic ông ct du bí mt mu dch trong căn hm đ đ kết ti ông.

Năm 2009, v án liên quan đến ông Chung được đem ra xét x. Chánh án kỳ này cũng chính là thm phán Cormac J. Carney, người tng x Chi Mak trước đây. Trong phn ly li khai, chuyên viên tình báo FBI, Ronald Guerin, trình by k thut ngành tình báo Trung quc tuyn người làm gián đip cho h. Ông Guerin phân tích: “Tình báo Trung quc c tình khai thác khía cnh Trung Hoa nơi người làm mt báo viên. H d d nhng người này bo rng h c chu khó làm gián đip cho Trung quc đi, nó chng hi gì Hoa Kỳ c, ch giúp cho Trung quc thôi.”., “Bn ch cn v vai người Hoa, và bo anh ta rng anh cn giúp đ cho Quê M, cho đt nước ca anh.. Và sau đó, anh cho người mt báo bng khen, bng tưởng lc…, hay cho người y mt s tin.”. Trong trường hp ca ông Chung, rõ rt là ngành tình báo Trung quc đã dùng ngh thut ngon ngt nói nnh ông Chung, và đem li hiu qu tt. Vic truy t ông Chung không h có bng c v s tin trao đi đ ly tin tc.

Phe bào cha cho ông Chung lý lun rng qu thc ông Chung đã làm mt s vic “ngu di trong quá kh”, nhưng t chi không nhn ti chia s tin tc mt. Ông ta ch là mt k tàng tr tin tc vào hàng tép riu. Ngay lp tc, ông Greg Staples, công t viên trưởng, phn bác lin: “Hn không phi là loi tép riu. Hn là tên tàng tr tin tc khng l, ghê gm, và đáng s.”

Ông Chung tr thành người M đu tiên b kết ti làm gián đip kinh tế. Ông b kết án 15 năm 9 tháng tù. T sau v này, còn có bn người khác b công t viên liên bang truy t v ti làm gián đip kinh tế. Tng cng có năm người b kết án vi ti danh này.

Sau này, ông Moberley k cho biết trong thi gian v x tiếp din, có ln ông Chung xác nhn ông trao tài liu mt, và được nhn tin thưởng. Đ bo v bí mt cho cơ quan FBI, ông Chung không dám công khai nói trước toà v trường hp ông được tr tin. Nhng li cáo buc trùng hp vi ni dung lá thư mà Gu Wei Hao viết cho ông Chung, ha s tr bng tin mt cho ông Chung. Ngoài ra, trương mc ngân hàng ca ông Chung tương đi không có nhiu tin, và đng lương ca ông Rockwell không quá ln, khong $60,000 mt năm. Vy mà không hiu nh đâu mà ông Chung có th làm ch mt garage sa xe, mt chung cư ba căn apartment cho thuê, và làm ch hai căn nhà cùng mt lúc.  Ông Moberly vn nói vi tôi rng: “Tôi không bao gi tin ông Chung làm chuyn này đ ly tin.”. Rt có th chính quyn Trung quc cho ông Chung vài chc ngàn như là mt s tin tưởng thưởng, khích l thôi.

ÔNG CHUNG KHÔNG BAO GI CHO PHÉP TÔI VÀO THĂM ÔNG TRONG NHÀ TÙ,  nhưng bà Ling thì min cưỡng tr li đin thoi ca tôi. Bà không b truy t v ti hình. Mt bui chiu, tôi đu xe cui đường Grovewood Lane, đi b li căn nhà ông bà Chung có cng st. Chuông bm cng đy máng nhn bám, ám ch rt hiếm khi h có khách đến nhà. Sân c trước nhà mc đy c di, cái xe cút kít đ ht lá cây khô, nm chng gng mt góc, không có ai dùng đến nó t nhiu năm nay.

Khi tôi bm chuông ca, bà Ling Chung bước ra, dơ tay vy t bc thm trước nhà. Bà mc b qun áo nhà mu xanh lá cây, tóc bà bơ ph, không trang đim. Bà mi tôi ngi ghế sa lông mu trng trong phòng khách. Nng chiu lt vào khe ca làm loé lên vài đường nng sáng trên nn thm.

Bà Ling rót ra mt ly nước, mi tôi, và ngi đi din vi tôi. Vi n cười chán nn trên môi, bà k cho tôi k nim hi hai v chng bà xin vào quc tch M. Trong mc câu hi “Liu ông có sn sàng cm súng bo v Hoa Kỳ hay không?”. Ông Chung b trng, không tr li. Người phng vn hi ông Chung: “Ông có sn sàng chiến đu chng li Trung quc trong trường hp xy ra chiến tranh hay không?”. Bà Ling nh rõ câu tr li ca ông Chung là: “Nếu vic này xy ra, tôi s ly khu súng t bn vào mình trước.”.

Chúng tôi bước bên nhau, đi t phòng khách sang xưởng v ca bà. Phòng v tranh trông ra sân trước. Mt bc tranh tru tượng kh ln đang đ trên nn nhà, tưạ vào tường. Bà Ling nói vi tôi rng t nhiu năm nay, bà tiếp tc v tranh. Bà ch tay v phía mt bc tranh trông như thp t giá mu violet, trên mt chân tri tím. Bà nói ta đ bc tranh này là “45436-112”. Đó là con s tù ca chng bà đang đeo khi th án ti mt nhà tù liên bang, không b kim soát cht ch. Nhà tù này thành ph Butner, tiu bang North Carolina. Vài tháng bà đi thăm ông mt ln.

Nước mt a trên khoé mt ca bà. Bà tâm s vi tôi: “Ngày đu tiên chúng tôi gp nhau, là chúng tôi quyết đnh s ly nhau. V chng chúng tôi sng rt hoà thun, hnh phúc. Ngay c khi chúng tôi trên 60, bn bè thường nói chúng tôi trông như cp tình nhân thu sinh viên.”. Khi ông Chung còn làm cho hãng Boeing, thnh thong ông ng trưa trong hãng, ông choàng tnh dy vì nm mơ thy bà Ling đng cnh hát cho ông nghe. Ông hay cn nhn: “Tôi đã nói vi bà nhiu ln, đng  đng cnh tôi mà hát, tôi ng không được.”. Trong đu ông lúc nào cũng nghĩ rng tôi đang hát.

Tôi hi bà Ling liu ông Chung có thu chung vi nước Trung Hoa nhiu như ông chung thy vi bà? Phi chăng các quan chc Trung quc đã li dng tm lòng chung thy ca ông Chung? Bà lng thinh, không tr li. Tôi hi thêm theo bà nghĩ ông  Chung có vô ti không?. Bà nói: “Tôi không th tr li câu hi này được.”

Bà cho rng các công t viên đã suy nghĩ nông cn, khi tìm hiu đng lc nào đã khiến ông Chung làm chuyn này. Theo bà: “Nhng công t viên này ch nghĩ mt cách phiến din, lướt qua trên b mt ca vn đ.”. Sau đó, bà phân tích k hơn cho tôi nghe: Ch đích ca ông Chung là giúp Trung quc, và không có ý đnh làm hi Hoa Kỳ. Bà nói thêm: “Khi ông kết bn vi mt người, người y nh ông giúp đ, nếu ông là k sư, hay ho sĩ. Ông biết gì thì giúp bn ông trong kh năng ca mình. Ch có thế thôi.”

Trước khi ra v, bà Ling  cho tôi xem mt tm giy dài, dán trên tường, ngay ca bước vào phòng v tranh. Trên tm giy viết nhng hàng cha Tu rt đp: Đó là mt s điu người Pht T nên làm. Chính ông Chung đã chép tay nhng điu này cho bà Ling. Tôi thc mc không hiu nhng điu Đc Pht dy có giúp gì cho ông Chung trong vic gii quyết xung đt gia hai chn la ông nên trung thành vi Hoa Kỳ hay vi Trung quc. Tôi hi bà Ling xem bà có th cùng mt lúc duy trì thái đ ca hai con người, vi hai quc tch. Mt bà sáng hn lên, bà nói: “Tôi là mt người Hoa, Tôi cũng là mt người M. Điu này tht là đp. Vic gì c phi biến nó thành hai thc th kình chng nhau?”.

Bài phóng s điu tra ca Yudhijist Bhattacharjee trên The New Yorker 5/5/14

Nguyn Minh Tâm dch



No comments:

Post a Comment

Thanks for watching

Popular Posts

Popular Posts