|
Quân
thánh chiến Hồi Giáo tử hình hành loạt lính Iraq
ỒI GIÁO SUNNI - GÂY TỔN HẠI CÁC GIẾNG DẦU IRAQ-GIÁ DẦU
TĂNG- MỸ LO - NHƯNGTRUNG CỘNG DỄ BỊ KHỐN ĐỐN - TRUNG CỘNG NHÂP DẦU IRAQ 1.5
TRIỆU THÙNG NGÀY- NGA CÓ LỢI TRONG CUỘC CHIẾN NÀY- NGA PHÁt TRIỂN MẠNH NHỜ
GIÁ DẦU TANG CAO TRONG HAI CUỘC CHIẾN IRAQ VÀ LYBIA - AI ĐỨNG SAU
CUỘV KHỦNG HOẢNG Ở IRAQ NÀY ???
CUỘC CHIẾN IRAQ TRUNG CỘNG THIỆT HẠI THẾ NÀO
tka23 post
Tình hình tại Iraq lúc này đang rất
căng thẳng sau khi lực lượng nổi dậy theo dòng Hồi giáo Sunni đánh chiếm
các thành phố phía bắc Iraq, đe dọa chính quyền Thủ tướng Maliki tại thủ đô
Baghdad. Bất ổn tại Trung Đông, mỏ dầu của thế giới sẽ có ảnh hưởng đến
toàn cầu.
Mỹ chưa hẳn trở thành nạn nhân lớn nhất
Mỹ là nước sốt sắng nhất trong việc giải quyết
khủng hoảng tại Iraq. Ngoại trưởng John Kerry cho biết hôm 13.6, rằng Mỹ đã
thực hiện "một số bước ngay lập tức", gồm "hỗ trợ tăng cường
giám sát trên không" và "đẩy mạnh các chuyến hàng viện trợ quân
sự".
Lực lượng đặc biệt Mỹ có thể đã được thu thập
các thông tin trên mặt đất, có lẽ để chuẩn bị cho các cuộc không kích vào
lực lượng nổi dậy. Thượng nghị sĩ
John McCain, trong số những người khác, đã kêu gọi ông Obama đánh bom các
chiến binh Sunni.
Mỹ sốt sắng do Iraq quá quan trọng với họ. Iraq là
nước sản xuất lớn thứ hai của Tổ chức xuất khẩu dầu (OPEC) sản xuất 3,4
triệu thùng/ngày hồi tháng 5. Tạm thời sẽ khó có chuyện khủng hoảng giá
dầu vì 90% dầu mỏ của Iraq nằm ở phía nam, nơi người Hồi giáo Shiite thân
chính phủ chiếm đa số.
|
|
|
Mỹ tỏ ra sốt sắng giúp Iraq
|
Tuy nhiên, vẫn cần phải lường trước một kịch bản xấu nhất
khi Iraq chìm trong chiến tranh và không thể xuất khẩu dầu. Trong trường
hợp có thảm họa ở Iraq, giá dầu ở Mỹ và phần còn lại của thế giới sẽ tăng
vọt lên, điều đó sẽ không tốt cho doanh nghiệp Mỹ hoặc người tiêu dùng.
Nhưng tạp chí Forbes lại cho rằng sau đó kinh tế Mỹ nhanh chóng thoát khủng
hoảng.
Tại sao? Mỹ hiện nay là nước sản xuất dầu - khí tự nhiên lớn
nhất thế giới. Mỹ đã vượt qua Nga là nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn nhất
thế giới vào năm 2012, là nước sản xuất dầu lớn thứ ba (sau Saudi Arabia và
Nga).  Trong
ngắn hạn và có thể dài hạn, khả năng cung ứng các sản phẩm hydrocarbon ở Mỹ
chắc chắn sẽ tăng lên.
Không ngạc nhiên, nhập cảng năng lượng của Mỹ đã giảm
trong 5 năm qua, tỉ trọng nhập cảng khí đốt tự nhiên là 32% và dầu là
15%. Vì vậy, một cuộc khủng hoảng sẽ đưa nước Mỹ ở một vị trí mạnh mẽ hơn
trên thị trường dầu mỏ và khí đốt. Sở
dĩ Mỹ chưa muốn đẩy mạnh khai thác là vì họ vẫn muốn để dự trữ năng lượng ở
các mỏ trong nước.
Trung cộng sẽ khốn đốn
Nhiều chuyên gia Trung cộng nghĩ rằng với cuộc khủng
hoảng ở Iraq, Mỹ sẽ bù đầu lo lắng và đó là cơ hội để Trung cộng
tiếp tục "trỗi dậy". Nhưng nghĩ thế là sai lầm.
Nếu Iraq tê liệt, Trung cộng sẽ rơi vào đại họa.
Trung cộng đang ngày càng phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng và
bây giờ là khách hàng nhập dầu lớn nhất của Iraq, với trung bình
1,5 triệu thùng/ngày, gần một nửa sản lượng của Iraq. Nếu không được
cung cấp dấu từ Iraq, không ai có thể tưởng tượng nền công nghiệp của Trung cộng
sẽ lấy năng lượng ở đâu để bù đắp.
|
|
|
Trung cộng còn cần Iraq hơn cả Mỹ
|
Không lạ gì khi Bộ Ngoại giao Trung cộng trong những
ngày gần đây đã vội vàng ra thông báo hỗ trợ chính phủ Thủ tướng Maliki.
Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Hoa Xuân Oánh nói hôm thứ Sáu: "Trong một
thời gian dài, Trung cộng đã viện trợ Iraq nhiều dạng với số
lượng lớn và chúng tôi sẵn sàng cung cấp bất kỳ thứ gì để giúp đỡ Iraq lúc
này".
Forbes phân tích: "Vậy thì Mỹ nên để Trung cộng
nhảy vào giúp Iraq, thay vì đưa quân vào vùng nguy hiểm. Lúc này
Trung cộng còn sợ Iraq bất ổn hơn cả Mỹ".
Iraq chính thức đề
nghị Mỹ không kích
Cập nhật: 04:35 GMT - thứ năm, 19 tháng 6, 2014
Phiến quân đang kiểm soát thành phố Mosul và Tikrit
Iraq chính thức đề nghị Hoa Kỳ mở chiến
dịch không kích nhằm vào phiến quân Hồi giáo, sau khi lực lượng này chiếm
nhiều thành phố quan trọng trong tuần qua.
Các bài liên quan
Chủ đề liên quan
"Chúng tôi đã nhận được đề nghị yểm trợ bằng không quân
từ chính phủ Iraq," Tổng tham mưu trưởng Quân lực Hoa Kỳ, Tướng Martin
Dempsey, nói trước các thượng nghị sỹ.
Trước đó, phiến quân Hồi giáo dòng Sunni đã tấn công vào nhà
máy lọc dầu lớn nhất của Iraq ở thị trấn Baiji, nằm phía bắc Baghdad.
Thủ tướng Iraq Nouri Maliki trước đó đã kêu gọi người dân
Iraq đoàn kết chống lại phiến quân.
Quân đội chính phủ đang tìm cách đẩy lùi ISIS (Nhà nước Hồi
giáo tại Iraq và Levant) và các đồng minh người Hồi giáo dòng Sunni ra khỏi
các tỉnh Diyala và Salahuddin, sau khi phiến quân chiếm đóng thành phố
Mosul hồi tuần trước.
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có cuộc gặp với các thành
viên cao cấp của Quốc hội hôm 18/6 để bàn về khủng hoảng Iraq. Nhà Trắng
cho biết ông Obama đã "xem xét những biện pháp Hoa Kỳ có thể áp dụng
để củng cố khả năng chiến đấu của lực lượng an ninh Iraq nhằm đối đầu với
mối nguy từ ISIL [ISIS], trong đó bao gồm phương án tăng cường hỗ trợ về an
ninh".
Trước cuộc họp, lãnh đạo đa số tại Thượng viện, Thượng nghị
sỹ Dân chủ Harry Reid, nói ông "không ủng hộ" việc đưa lính Mỹ
tham gia vào "cuộc nội chiến" của người Iraq.
Tuy nhiên Tướng Dempsey nói trước một ủy ban của Thượng viện
rằng việc đối đầu với ISIS là cần thiết để bảo vệ cho lợi ích quốc gia của
Hoa Kỳ.
Trong những diễn biến khác:
- Thủ tướng Anh David Cameron
nói với Quốc hội tại London rằng ISIS cũng đang âm mưu khủng bố tại
Anh quốc.
- Ấn Độ xác nhận 40 công dân
nước này đã bị bắt cóc sau khi phiến quân chiếm thành phố Mosul
- Ngoại trưởng Saudi Saud bin
Faisal cảnh báo Iraq đang đối mặt với nguy cơ nội chiến
- Thổ Nhĩ Kỳ đang điều tra
thông tin nói 15 thợ xây dựng của nước này đã bị ISIS bắt cóc hôm
17/6. 80 công dân Thổ Nhĩ Kỳ đã bị bắt cóc tại Mosul hồi tuần trước.
Chính phủ Iraq nói ISIS đã bị đẩy lùi ra khỏi nhà máy lọc
dầu
Phiến quân 'nắm kiểm soát'
Hôm thứ Tư, quân đội Iraq cho biết đã đẩy lùi các tay súng
ISIS ra khỏi nhà máy lọc dầu ở Baiji, cách thủ đô Baghdad 210km về phía
bắc.
Vụ tấn công được cho là nổ ra vào lúc 04:00 giờ, giờ địa
phương. Các tay súng đã tiến vào từ hai trong số ba cỏng chính của nhà máy.
Người phát ngôn quân đội Qasim Ata nói trong một buổi họp
báo phát sóng trực tiếp trên truyền hình: "Lực lượng an ninh đã đánh
bại đợt tấn công vào nhà máy lọc dầu ở Baiji của ISIS, 40 kẻ khủng bố đã bị
tiêu diệt."
Tuy nhiên, một quan chức ẩn danh nói với hãng thông tấn
Reuters rằng phiến quân đã kiểm soát 75% nhà máy này.
Các công dân nước ngoài đã được sơ tán khỏi nhà máy, tuy
nhiên một số nhân viên người địa phương được cho là vẫn ở lại.
Hàng trăm người đã thiệt mạng kể từ khi ISIS mở chiến dịch
tiến công. Phiến quân đã công khai hành quyết nhiều người được cho là các
binh sỹ chính phủ.
Trong một cuộc phỏng vấn với BBC, Đại giáo chủ dòng Shia Ali
al-Sistani, nói các lãnh đạo tôn giáo của Iraq đã cảm nhận "một mối
nguy thực sự đang đe dọa Iraq và sự thống nhất đất nước".
Phụ nữ người Hồi giáo Shia gia nhập lực lượng dân quân chống
lại ISIS
'Lính đánh thuê và quân khủng bố'
Thủ tướng maliki đã gọi đợt tiến công của ISIS là một bất
lợi, nhưng cũng nói "không phải bất lợi nào cũng đồng nghĩa với thất
bại".
"Bất lợi này đã giúp Iraq phục hồi tinh thần đoàn kết
trên cả nước," ông nói hôm 18/6.
Ông Maliki lâu nay vẫn bị cáo buộc là thiên vị cho người Hồi
giáo Shia và khiến cộng đồng thiểu số Sunni bất bình.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói Tehran sẽ "nỗ lực
hết mình" nhằm bảo vệ những đền thờ linh thiêng của người Shia tại
Iraq trước "quân đánh thuê, lũ sát nhân và những kẻ khủng bố".
Phát biểu của ông này được đưa ra giữa lúc tư lệnh của lực
lượng tinh nhuệ Quds Force thuộc Vệ binh Cách mạng, Thiếu tướng Qasem
Soleimani, đang có mặt tại Baghdad để giúp điều phối cuộc chiến chống lại
phiến quân.
Khoảng 500.000 người bị cho là đã di tản kể từ khi Mosul
thất thủ, theo số liệu của Liên Hiệp Quốc.
Hùng Tâm - Thánh chiến và lịch sử
Thứ Năm, ngày 19
tháng 6 năm 2014
Trong một bộ chỉ huy của Bộ Binh Hoa Kỳ tại Fort Benning ở
tiểu bang Georgia, có lẽ Thiếu Tướng H.R. McMasters đang vò đầu bứt tai về
chiến sự Iraq với những suy tư về lịch sử địa cầu và chính trị Hoa Kỳ....
***
Bán văn bán võ từ Việt Nam tới Trung Ðông
Sinh năm 1962, phục vụ Quân Lực Mỹ từ ba chục năm nay, Tướng
Herbert Raymond McMasters là loại sĩ quan “Không giống ai,” nhưng được ngợi
ca là một chiến tướng Hoa Kỳ của thế kỷ 21.
Khi còn là thiếu tá, năm 1997, ông cho xuất bản luận án tiến
sĩ về sử học. Cuốn “Chểng mảng trong công vụ” (Derelection of Duty: Lyndon
Johnson, Robert McNamara, The Joint Chiefs of Staff, and the Lies that Led
to Vietnam) nghiên cứu lại cuộc chiến Việt Nam và nêu ra sai lầm của lãnh
đạo, từ Tổng Thống Johnson tới tổng trưởng Quốc Phòng McNamara và các tướng
lãnh trong Bộ Tổng Tham Mưu, khiến Hoa Kỳ bại trận.
Là sĩ quan tại chức mà in sách phê phán lãnh đạo về những
lầm lẫn chiến lược thì quả là “không giống ai.” Nhưng luận án trở thành
kinh điển sinh viên sĩ quan phải đọc và là tài liệu giảng huấn cho thủy
quân lục chiến!
Không chỉ là người uyên bác, McMasters là chiến binh có
thành tích trên các chiến trường Iraq, Afghanistan rồi Iraq, nổi tiếng với
việc bình định thành phố Tal Afar tại Iraq 10 năm về trước. Tal-Afar ở vùng
Tây-Bắc là đất sinh hoạt, và tàn sát, của dân Iraq thuộc hệ phái Sunni,
cùng dân Iraq gốc Thổ và người Kurd! McMasters đã vào đó hoàn thành nhiệm
vụ với sự cảm phục của mọi phe trong cuộc.
Sau mỗi chiến dịch, ông trở về rút tỉa kinh nghiệm và tổng
kết các bài học cho việc giảng huấn tại West Point và sau này là sĩ quan
tham mưu cho Ðại Tướng David H. Petraeus về chiến lược chống nổi dậy.
Là sĩ quan cứng đầu, được binh lính kính trọng và thượng cấp
ngợi khen, McMasters vẫn chậm lên lon chuẩn tướng (2008) rồi thiếu tướng
(2012) vì nhiều người cứ sợ một ông tướng dám nói ngược! Tháng Tư năm nay,
H.R. McMasters được tuần báo TIME đưa vào danh sách 100 người có ảnh hưởng
nhất thế giới.
Nhưng tại sao “Hồ Sơ Người-Việt” lại mở đầu về một sĩ quan
ưu tú của Quân Lực Hoa Kỳ?
Vì Tal-Afar vừa rơi vào tay lực lượng Sunni xưng danh “quốc
gia Iraq và Ðông phương” (Islamic State of Iraq and the Levant -ISIL), một
nhóm vũ trang phất cờ Thánh Chiến Jihad từ Syria tràn qua. Do tổ chức khủng
bố al-Qaeda mà ra, ISIL lại bị lãnh tụ còn lại của al-Qaeda kết án là quá khích
và hiếu sát!
Vốn đã dày công hãn mã tại một khu vực đa sắc tộc và nhiễu
nhương nhất của Iraq thì một sĩ quan tác chiến và tiến sĩ lịch sử như H.R.
McMasters phải trở lại chuyện trăm năm về trước...
***
Lằn Ranh Sykes-Picot của trăm năm trước
Ngay giữa Thế Chiến I (1914-1918), cuối năm 1915, hai đế
quốc về già là Anh và Pháp đã mật đàm và có mật ước với nhau. Một đế quốc
sắp đổi chủ là nước Nga có tham dự vào mật ước đó. |
Do hai Ngoại trưởng Anh và Pháp hoàn thành vào Tháng Năm
1916, mật ước mang tên của hai người (Sir Mark Sykes và Francois
Georges-Picot) nhắm vào việc chia phần tại Cận Ðông nếu đế quốc Ottoman
thất trận và tan rã. Là chân thứ ba trong thế Liên Hoành Tam Quốc (Triple
Entente, Anh, Pháp, Nga), nước Nga cũng dây máu ăn phần, cho tới khi chế độ
Sa hoàng tiêu vong vì “Cách Mạng Tháng Mười.”
Nói lại cho gọn, trước đà chiến thắng trên xác chết của đế
quốc Hồi giáo Ottoman, ba nước Âu Châu chia nhau vùng ảnh hưởng như chiến
lợi phẩm. Họ vẽ lại bản đồ Cận Ðông, từ biển Ðịa Trung Hải vào bên trong,
với những địa danh đang trở thành thời sự như Syria, Lebanon, Jordan, Iraq,
Iran, Turkey, Saudi Arabia, v.v...
Khi ấy, Hoa Kỳ vẫn đứng ngoài, chưa tham chiến mà cũng chẳng
muốn liên hệ gì tới chuyện tam phân ngũ liệt tại vùng đất mà Pháp gọi là
Levant, mặt trời mọc, hay ash-Sham theo tiếng Á Rập, xuất xứ của cái tên
ISIL lạ hoắc!
Ngày nay, Mỹ phải giải quyết mâu thuẫn giữa các phe các nước
do lịch sử để lại!
Lý do là mật ước Sykes-Picot đã xóa nhòa rồi đảo lộn các lằn
ranh sắc tộc và tôn giáo trong thế giới Hồi Giáo, nhưng thuộc các hệ phái
Sunni hay Shia, hoặc các sắc tộc Á Rập, Ba Tư, Thổ, hay Kurd. Chuyện lộn
giống kéo dài cả trăm năm thành mớ bòng bong như một tổ ong có quá nhiều
ong chúa.
Hai đế quốc tàn tạ là Anh và Pháp thì đã phủi tay rũ áo. Một
đế quốc mới hồi sinh từ Liên Xô đổ nát là liên bang Nga thì cố tái diễn trò
mật ước năm xưa để chinh phục lại ảnh hưởng đã mất. Một siêu cường rất trẻ
là Hoa Kỳ thì chỉ đòi tháo chạy khỏi tổ ong Hồi Giáo, mà vẫn bị các nước
tại chỗ, như Turkey, Saudi Arabia, Iran hay Iraq, gọi giật lại.
Họ muốn Mỹ vào duy trì cách phân vùng theo lằn ranh
Sykes-Picot năm xưa của các đế quốc Âu châu. Nhưng các lực lượng Hồi giáo
quá khích xưng danh thánh chiến thì đòi xóa bài làm lại.
Xóa bằng hành động diệt chủng để thành lập một đế quốc Hồi
giáo thuần chủng và tinh khôi. Khủng bố hay nổi dậy chỉ là phương pháp.
Ðộng lực là chủ nghĩa dân tộc, thật ra là sắc tộc, dưới sự hướng dẫn của
một hệ phái tôn giáo cực đoan, một chủ nghĩa tôn giáo nhuốm mùi Phát Xít.
Vì cuốn băng tuyên truyền có tên là “The Destruction of
Sykes-Picot” do lực lượng ISL vừa tung ra trên mạng, Hồ Sơ Người-Việt mới
trở lại chuyện trăm năm. Làm sao Hoa Kỳ giải quyết nổi bài toán ấy nếu quên
lịch sử nhìn từ giác độ của các nước trong cuộc?
Chúng ta hãy điểm lại sự tính toán của các nước.
***
Iran Giật Dây Rồi Ngã Vào Iraq
Sau khi cường quốc đối thủ là Iraq đổi chủ nhờ cuộc tấn công
của Hoa Kỳ năm 2003, các Giáo chủ Iran tại thủ đô Tehran có cơ hội yểm trợ
hệ phái đa số là dân Shia để khuynh đảo và đẩy lui ảnh hưởng của hệ phái
Sunni thiểu số tại Iraq. Theo hệ phái Shia (thiểu số trong thế giới Hồi
giáo toàn cầu) và thuộc sắc tộc Ba Tư, Iran còn muốn bành trướng ảnh hưởng,
cạnh tranh với thế lực Sunni và lực lượng khủng bố al-Qaeda, một mũi nhọn
cực kỳ quá khích của hệ phái Sunni.
Trước đó, năm 2001, khi Mỹ mở chiến dịch Afghanistan để truy
lùng al-Qaeda và chế độ bảo trợ khủng bố là Taliban, Iran kín đáo hợp tác
để nhờ tay Mỹ triệt hạ phe Sunni trong xứ láng giềng ở hướng Ðông. Có đầy
tham vọng, Iran cũng nuôi quân khủng bố của mình là lực lượng Hezbollah tại
Lebanon, và ra sức yểm trợ chế độ Bashar al-Assad tại Syria.
Thành tích của Iran là vừa đánh vừa đàm với Hoa Kỳ về kế
hoạch chế tạo vũ khí hạch tâm, lại vừa nuôi khủng bố của mình, vừa diệt
khủng bố của đối thủ lại bảo vệ được chế độ Syria và xây dựng được thế lực
của mình tại Iraq qua hệ phái Shia, dù là dị tộc thì cũng là đồng đạo.
Nào ngờ là sau ba năm nội chiến tại Syria, từ 2011, nếu chế
độ al-Assad vẫn tồn tại thì lực lượng Sunni chống Assad cũng lớn mạnh và
kết tinh vào tổ chức ISIL, từ Syria tràn qua Iraq làm đảo lộn trật tự Shia
của các giáo chủ tại Tehran! Lực lượng ISIL khó nuốt chửng Iraq hay tấn
công Iran, nhưng vẫn làm tiêu hao công trình đầu tư và gây thêm tốn kém cho
Iran. Từ thế công, các giáo chủ Iran bị vướng dây tại Iraq và rơi vào thế
thủ!
Và họ rất hài lòng khi Ngoại Trưởng John Kerry của Mỹ ướm
lời kêu gọi hợp tác để diệt trừ ISIL. Sẽ lại lợi dụng Hoa Kỳ lần nữa.
Nhưng Iraq cũng tiếp cận với Saudi Arabia, một cường quốc
đối thủ của Iran.
***
Hoàng gia Saudi và cuộc đi đêm với Putin
Thời sự cứ viết Saudi Arabia là cường quốc dầu hỏa, đồng
minh chiến lược của Mỹ và cừu thù của Iran. Sự thể rắc rối hơn vậy.
Lãnh đạo vương quốc Saudi Arabia là hoàng gia Saudi, thuộc
sắc tộc Ả Rập theo hệ phái Sunni. Ngồi trên biển dầu, họ nuôi một nhóm lý
luận Sunni cực đoan nhất là phong trào Wahhabi - nhóm “linh hướng” của lực
lượng al-Qaeda. Và trùm khủng bố Osama bin Laden của al-Qaeda là một trí
thức thuộc một gia đình quyền thế người Saudi.
Hoàng gia Saudi không mấy yên tâm với Mỹ dưới sự lãnh đạo
của Tổng Thống Barack Obama. Hoa Kỳ muốn tháo chạy khỏi Iraq bằng mọi giá,
lại bàn giao chuyện Syria cho Nga và đàm phán riêng với Iran. Dù ít thiện
cảm với lực lượng ISIL quá khích, mà họ gọi là quân khủng bố, lãnh đạo
Saudi cố quậy cho nát chuyện Syria, gây rối cho Iran tại xứ Iraq và nếu cần
thì nói chuyện thẳng với Liên bang Nga để ngăn ngừa ảnh hưởng của Tehran!
Trước khi thế giới kịp bàng hoàng về sự vùng dậy của lực
lượng ISIL tại Iraq, hôm mùng ba Tháng Sáu vừa qua, Tổng Thống Vladimir
Putin mời ngoại trưởng Saudi đến tư thất của mình tại khu nghỉ mát Sochi để
đàm đạo và nói chuyện với ngoại trưởng Nga. Họ tính những gì?
Nội loạn Iraq sẽ thổi giá dầu lên trời, điều có lợi cho hai
nước xuất cảng là Nga và Saudi Arabia. Bị cuốn hút vào hồ sơ Trung Ðông,
Hoa Kỳ đành nhịn Putin về chuyện Ukraine. Bị hao mòn lực lượng tại Iraq,
các giáo chủ Iran khó bành trướng ảnh hưởng trong thế giới Hồi giáo và
thách đố quyền lực Saudi. Và nước Mỹ sẽ khó quên đồng minh Saudi khi đòi
đàm phán với Iran!
Một đồng minh chiến lược khác của Hoa Kỳ cũng nhìn vào vụ
khủng hoảng Iraq với mối nguy ISIL, đó là Cộng Hòa Thổ Nhĩ Kỳ, là xứ Turkey
còn lại của đế quốc Ottoman, thành viên Hồi giáo duy nhất của Minh ước
NATO.
***
Turkey và mối lo Thổ dậy
Lãnh đạo xứ Turkey Hồi giáo, thuộc sắc tộc Thổ, không thể
yên tâm về tình hình Iraq tại miền Nam lãnh thổ.
Iraq là thị trường xuất cảng lớn nhất của Turkey, sau nước
Ðức. Iraq có sắc tộc Kurd tại miền Bắc giáp giới với Turkey, là lực lượng
có ảnh hưởng trong vùng dầu khí, có liên hệ với dân Kurd trên đất Thổ, với
khả năng vũ trang nhờ nhóm dân quân Peshmega để tự vệ và đòi quyền tự chủ
thành một xứ Kurdistan.
Lãnh đạo Turkey liên kết với lãnh đạo thiểu số người Kurd
tại Iraq và rất khó chịu về hơi hướng độc tài của Thủ Tưởng Nouri al-Maliki
tại Baghdad. Họ đặc biệt thất vọng với việc Hoa Kỳ triệt thoái khỏi Iraq và
để lại một khoảng trống cực kỳ bất ổn cho mọi người.
Khi lực lượng ISIL vùng dậy và gây khó cho chính quyền
al-Malaki tại Baghdad, Turkey càng khó yên tâm. Vừa phải đưa quân phòng thủ
biên giới miền Nam, lãnh đạo Turkey tại thủ đô Ankara vừa lo ngại là trong
đà suy nhược của Baghdad, các lực lượng dân quân người Kurd sẽ kiểm soát
các kho dầu và càng dệt mộng với dự án thành lập xứ Kurdistan. Một nước
Kurdsitan độc lập có nghĩa là dân Kurd tại miền Nam Turkey sẽ ly khai và
trở thành công dân Kurdistan.
Vừa có súng, vừa có dầu, dân Kurdistan mà nổi dậy thì sẽ là
vấn đề cho Thổ Nhĩ Kỳ! Nếu Hoa Kỳ lại còn tráo trở bắt tay Iran thì xứ
Turkey sẽ phải tính lại.
Chúng ta cũng nên đọc lại lịch sử.
***
Lịch sử sang trang
Sau hơn sáu thế kỷ thống trị ngang lục địa Âu-Á, từ 1299 đến
1923, đế quốc Ottoman của dân Thổ tan rã khi Thế Chiến II kết thúc. Trên sự
hoang tàn của một đế quốc thâm niên, các cường quốc Âu Châu đã chia năm xẻ
bảy nên mới ra cơ sự ngày nay với dăm ba sắc tộc và cả chục hệ phái Hồi
giáo trên một vùng đất có dầu.
Còn lại trong trò chơi quái đản ấy của Âu Châu là nước Nga.
Kế thừa sự nghiệp của Anh-Pháp cầu an là một siêu cường rất trẻ, là nước
Mỹ.
Ðọc lại lịch sử thì sau khi lật đổ chế độ Sa hoàng để lập ra
liên bang Xô Viết, chính đế quốc Liên Xô phanh phui mật ước Sykes-Picot củ
Anh-Pháp-Nga để lấy lòng các nước Hồi giáo! Kế thừa di sản Xô Viết, Putin
hiểu rõ bài học lịch sử và đang tận dụng mọi đòn bẩy tại Syria, Iran, hay
Saudi để gây thêm nhiễu loạn cho Hoa Kỳ đi chữa cháy. Còn mình thì bán dầu
và bán súng.
Khi lực lượng ISIL như từ trên trời rơi xuống và giết người
không gớm tay rồi tung khẩu hiệu xóa bỏ lằn ranh Sykes-Picot để lập ra một
Vương quốc mới, từ Lebanon qua Syria, Iraq và cả Jordan, người ta nên nhìn
lại chuyện thánh chiến như trò chơi quyền lực ngàn đời của lịch sử.
Kết luận ở đây là gì?
Các chiến lược gia Hoa Kỳ mà có ý thức lịch sử thì nên học
sử thật lẹ và hướng dẫn dư luận về những động lực sâu xa bên dưới khẩu
hiệu. Ðể xác định lại quyền lợi thiết thực của nước Mỹ - và nước khác.
Chuyện Trung Ðông hay Ðông Á cũng vậy mà thôi.
Còn lại ở tại chỗ thì trong vòng đua của thần thánh - hay
quỷ dữ tùy cách gọi - tử thần giữ độc quyền chân lý và dân chủ không thể có
tiếng nói.
Chiến tranh tại Irak : Nguy cơ hình thành nhà nước Sunistan
cực đoan
Vùng gạch chéo thuộc tầm ảnh hưởng của Tổ chức thánh chiến
Nhà nước Hồi giáo tại Irak và Trung Đông.
Xuất hiện trên chiến trường Syria vào mùa xuân 2013, cách
nay đúng một năm, tổ chức thánh chiến Hồi giáo mang tên Nhà nước Hồi giáo
Irak và Trung Đông đã nhanh chóng phát triển. Cuộc tấn công của lực lượng
võ trang thuộc hệ phái Sunni chống chính phủ Bagdad của phe Shia có khả
năng làm nước Irak tan vỡ thành ba mảnh : Sunni , Shia và Kurdistan.
Trong vòng một tuần lễ, cuộc tấn công của phiến quân Sunni
Irak dưới danh xưng Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông đã làm cho quốc
gia Irak, sáng sinh từ đống tro tàn của đế chế Otttoman năm 1920, và độc
lập năm 1930, chia thành ba khu vực.
Phía Tây Bắc do phe thánh chiến ước lượng từ 10 ngàn đến 15
ngàn quân kiểm soát. Phía đông, lực lượng võ trang của sắc tộc Kurdistan
khẩn cấp bung ra bảo vệ vùng dầu hỏa Kirkouk, thủ phủ của khu tự trị sau
khi quân đội chính phủ Irak bỏ chạy. Còn ở phía nam, chính phủ Maliki và
đại bộ phận quân đội và an ninh Irak thuộc hệ phái Shia thiết lập hàng rào
phòng thủ bảo vệ phần còn lại của lãnh thổ. Thanh niên Irak được giáo
trưởng hệ phái Shiakêu gọi cầm súng chống phe Sunni.
Nhiều câu hỏi được đặt ra : trước hết Nhà nước Irak và Trung
Đông do ai chỉ huy ? Mục tiêu chiến lược của phe Sunni cực đoan này là gì ?
Tại sao quân đội Irak, ít nhất là các đơn vị trấn giữ phía bắc tan rã nhanh
chóng và hệ quả địa lý chính trị trong tương lai ?
Lời giải đáp là một chuỗi nguyên nhân và hậu quả trùng trùng
của chính sách kỳ thị của phe Shia do thủ tướng Maliki đại diện, bất chấp
mọi khuyến cáo đưa đến sự hình thành của Nhà nước hồi giáo Irak và Trung
Đông.
Abu Bakr Al-Baghdadi, một Ben Laden mới
nhưng độc hiểm hơn Al Qaida
Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông là tên mới của tổ chức
Nhà nước Hồi giáo Irak do Abu Bakr Al-Baghdadi lãnh đạo, đóng vai trò quan
trọng trong cuộc chiến tại Syria trước khi quay súng bắn sau lưng các lực
lượng kháng chiến ôn hòa và Al Nostra của Al Qaida để tạo sức mạnh riêng.
Thoạt đầu, chiến binh của Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung
Đông được phe đối lập Syria ủng hộ nhiệt tình. Nhưng sau đó, hành vi bắt
cóc thủ tiêu người không cùng phe đã làm tan rã liên minh chống nhà độc tài
Bachar al Assad. Ngay Al Qaida tại Syria cũng là nạn nhân của Nhà nước Hồi
giáo Irak và Trung Đông.
Trong khu vực tây bắc Irak, lãnh địa của hệ phái Hồi giáo
Sunni, quân đội Irak tan chảy như nước đá gặp mặt trời. Lực lượng thánh
chiến Sunni tiến như chẻ tre, chiếm kho vũ khí đạn dược, chiến xa, trực
thăng võ trang. Sau khi chiếm thành phố lớn thứ hai của Irak, chiến binh
Sunni kéo quân tiến về thủ đô Bagdad cách đó 100 cây số về phía nam. Qua
đoạn băng thu sẵn, Abu Bakr Al-Baghdadi lãnh tụ của Nhà nước Irak và Trung
Đông thúc giục tiến chiếm thủ đô.
Theo các chuyên gia, tổ chức thánh chiến cuồng tín này được
sản sinh từ Al Qaida và chiến dịch quân sự Anh-Mỹ năm 2003, lật đổ nhà độc
tài Irak Saddam Husein. Tuy nhiên, người cha tinh thần của tổ chức không
phải là Ben Laden mà là Abu Mussab Al- Zarkaoui, một kẻ tội phạm người
Jordanie. Sau một thời gian trốn sang Afghanistan, đến 2002 nhân vật này về
ẩn náo tại miền bắc Irak.
Khi liên quân Anh-Mỹ tiến vào Irak, quân đội Saddam Hussein
thua trận nhưng đây là cơ hội để Abu Mussab Al- Zarkaoui ra tay. Tuy chỉ là
cán bộ thừa hành của Al Qaida, nhưng Abu Mussab Al- Zarkaoui đã nhanh chóng
cầm đầu chiến tranh chống « quân ngoại xâm ». Hàng loạt vụ khủng bố tự sát
bằng xe bom nhắm vào quân nhân Mỹ, nhà ngoại giao Liên Hiệp Quốc, phóng viên
quốc tế, doanh nhân và chủ nhân mới của Irak, chính trị gia theo hệ phái
Shia đa số nhưng bị Saddam Husein trấn áp suốt ba thập niên.
Một hành động của Zarkaoui để « tạo uy tín » và gây chấn
động công luận quốc tế là vụ đích thân ông ta chặt đầu doanh nhân Mỹ
Nicolas Berg năm 2004. Một đặc điểm khác của Zarkaoui, và khác với Al
Qaida, là ông ta thảm sát hàng loạt người Hồi giáo Shia với những đợt khủng
bố bằng xe bom. Hành động này rất được lòng một bộ phận công luận Ả Rập Xê
Út, vốn xem hệ phái Shia là bọn « khùng điên ».
Tuy nhiên, đầu não của Al Qaida nhất là bác sĩ Ai Cập Ayman
Al-Zawari, bất bình chiến lược cực đoan này vì lo sợ hệ quả chia rẽ hàng
ngũ Hồi giáo. Al Qaida ra lệnh cho Abu Mussab Al- Zarkaoui phải ngưng khủng
bố người Shia Irak nhưng Zarkaoui bất chấp.
Đến năm 2006, Abu Mussab Al- Zarkaoui bị Không lực Mỹ oanh
kích chết tại Dyala, quê hương của Abu Bakr Al-Baghdadi. Những năm kế tiếp,
lực lượng thánh chiến do hành động cực đoan cuồng tín lộ ra khi chiếm
Fallouja năm 2004 bị dân cư địa phương tẩy chay. Trong khi đó thì quân đội
Mỹ và các lực lượng sắc tộc theo hệ phái Sunni thân Mỹ , quân đội Irak mới
thành lập lại, tấn công ráo riết làm cho phe thánh chiến gần như tan hàng
chỉ còn vài trăm quân.
Al Qaida liền điều một « ủy viên chính trị » bí danh Abu
Hamza Al Mujaher đến Irak phối hợp với một thân hào người Irak lãnh đạo tổ
chức và đặt tên Nhà nước Hồi giáo Irak. Thế nhưng đến tháng 4 năm 2010, hai
lãnh đạo này bị oanh kích chết. Abu Bakr Al-Baghdadi lên cầm cương tổ chức
võ trang, tuy lực lượng suy yếu, nhưng gồm những tay súng quen với chiến
trường.
Tiếp theo đó, Mỹ rút quân, chính quyền Maliki tóm thâu quyền
lực về tay phe Shia, kỳ thị người Sunni, và nạn tham nhũng đã tạo ra mảnh
đất mầu mỡ cho tổ chức Nhà nước Irak phát triển lực lượng. Khi phong trào
đòi dân chủ tại Syria biến thành nội chiến thì Nhà nước Irak đưa chiến binh
sang Syria, đổi tên thành Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông, công khai
hóa mục tiêu chiến lược thành lập một quốc gia hồi giáo Sunni bao trùm phần
lớn Irak và Syria.
Sức mạnh của Abu Bakr Al-Baghdadi là chỉ chém giết mà không
bao giờ nói . Giới tình báo Tây phương chỉ có tấm ảnh bán thân duy nhất của
lãnh đạo Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông. Trong khi Ben Laden quay
phim dàn dựng kịch bản tuyên truyền thì Abu Bakr Al-Baghdadi im lặng tạo ra
một thứ huyền thoại kích thích giới trẻ bất mãn xã hội.
Do vậy, khi Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông tham chiến
tại Syria thì hàng hàng tình nguyện quân từ bốn phương, Châu Âu, Úc, vùng
Vịnh, Kavkaz đổ về gia nhập phong trào thánh chiến xuyên quốc gia thay vì
theo lực lượng kháng chiến Quân đội Syria Tự Do do Tây phương yễm trợ hay
tổ chức Mặt trận Al Nostra, bàn tay nối dài của Al Qaida tại Syria.
Theo đài truyền hình song ngữ Pháp-Đức Arte, tổ chức khủng
bố này có từ 7000 quân tại Syria và 6000 tại Irak. Trong số này, có chiến
binh Hồi giáo người Đức, Anh, Pháp và các nước Châu Âu khác.
« Chiến thuật của Stalin : chống thù nhưng
giết bạn »
Trên chiến trường, Abu Bakr Al-Baghdadi chứng tỏ là một nhà
chiến lược lợi hại. Quân của ông ta tránh giao tranh với quân đội Syria
nhưng thừa cơ hội đánh úp Al Nostra và giành quyền kiểm soát biên giới hầu
tạo ra một hành lang an toàn nối với…Irak.
Bị ám ảnh bởi kinh nghiệm 10 năm trước tại Irak vừa bị quân
Mỹ tấn công vừa bị các đơn vị võ trang Sunni chống Al Qaida, Abu Bakr
Al-Baghdadi áp dụng chiến thuật « tiêu thổ », thanh toán tất cả những người
cùng chiến đấu chống Damas nhưng thuộc các tổ chức khác kể cả Al Qaida. Một
nhà ngoại giao Tây phương nhận định : phương pháp của phe này là phương
pháp của lực lượng cộng sản theo xu hướng Stalin trong chiến tranh Tây Ban
Nha, tức là thanh toán lực lượng của Đệ tứ quốc tế và phe vô chính phủ thay
vì đánh kẻ thù chính là nhà độc tài Franco ».
Khủng bố Hồi giáo mạnh vì quân đội Irak
suy yếu
Theo phóng viên Céline Hennion của nhật báo Le Monde, chính
sự tan hàng rã ngũ của quân đội Irak đã giúp cho lực lượng thánh chiến Hồi
giáo tiến quân như gió lốc. Nguyên nhân đầu tiên là do chính quyền của thủ
tướng Irak Maliki.
Không rõ có phải để trả thù hệ phái Sunni thiểu số trấn áp
hệ phái Shia đa số suốt 100 năm hay không, hay do tâm lý nghi kỵ, Thủ tướng
Maliki,cầm quyền đến nhiệm kỳ thứ ba, đã loại trừ người Sunni ra khỏi các
chức vụ quan trọng trong quân đội. Biện pháp thanh trừng này làm cho lực
lượng võ trang quốc gia suy yếu thêm.
Sai lầm thứ hai là chính phủ Irak từ đầu năm nay không phát
lương cho lực lượng Sahwa, theo hệ phái Sunni, nhưng chống khủng bố từng
chứng minh hiệu năng tiêu diệt Al Qaida ở các thành phố phía bắc.
Nhưng đối với các đối thủ của Tổng thống Mỹ Barack Obama thì
lỗi đầu tiên là do chính quyền đảng Dân chủ đã quyết định rút quân quá sớm
trong khi quân đội Irak chưa đủ kinh nghiệm để đối đầu với một chiến trường
rộng lớn.
Ngược lại, nhiều chuyên gia độc lập cho rằng căn nguyên
nguồn cội là quyết định sai lầm của Tổng thống George W Bush. Khi lật đổ
xong Saddam Husdein, toàn quyền Mỹ Paul Bremer đã xóa sổ quân đội Irak,
giải thể các đại đơn vị, loại hết sĩ quan của đảng Baas . Sau đó, Hoa Kỳ chi
ra hơn 25 tỷ đôla để thành lập quân đội mới. Không ít sĩ quan đảng Baas gia
nhập Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông tạo vây cánh cho phe cực đoan.
Nguy cơ chia cắt lãnh thổ
10 năm khủng bố bạo lực đã làm hàng chục ngàn người chết và
đào sâu hố phân cách giữa hai cộng đồng cùng tôn giáo nhưng khác hệ phái.
Ngày nay, tổ chức Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông trở
thành đảng Sunni của Irak, và đã thành công « thánh chiến hóa » người dân
trong vùng họ kiểm soát như Taliban đã làm ở vùng dân cư Pachtounes ở Afghanistan
và Pakistan.
Nếu quân đội Irak không tái chiếm được miền bắc đã mất thì
Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông sẽ thiết lập được một quốc gia mới mà
giới phân tích gọi là Sunistan, chỉ gồm toàn dân cư thuộc hệ phái Sunni. «
Quốc gia » này bao trùm phần lớn lãnh thổ của hai nước Irak và Syria.
Cách thức đối xử tàn bạo của Abu Bakr Al-Baghdadi ở Syria và
ở những vùng mới chiếm đóng tại Irak như xử tử hàng ngàn binh sĩ Shia không
cho phép lạc quan.
Một chuyên gia dầu khí có uy tín quốc tế, bà Ruba Husari
phân tích : Hoa Kỳ đã phá bỏ các định chế chính trị quân sự của Irak, nhưng
Thủ tướng Makiki mới là người đánh mất toàn vẹn lãnh thổ. Tương lai chính
trị, kinh tế và dầu hỏa của Irak tùy thuộc vào khả năng của các thành phần
chính trị người Sunni và Shia bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ trước khi con tàu bị
đắm. Tuy nhiên, chuyên gia này tỏ ý hoài nghi khả năng này nhất là ở phía
đông bắc, người Kurdistan Irak đã khai thác thời cơ tung dân quân võ trang
kiểm soát toàn lãnh thổ tự trị mà từ lâu nay họ muốn độc lập.
Tuy nhiên, cũng có chuyên gia quốc tế không nghĩ là Irak sẽ
bị tan vỡ. Arthur Quesney thuộc viện Nghiên cứu Cận Đông của Pháp cho là
các nhà hoạt động Hồi giáo Sunni kể cả phiến quân thật ra là những người có
tinh thần dân tộc. Họ sử dụng chiêu bài tôn giáo để đòi hỏi quyền lợi chính
trị, kinh tế tương xứng chứ không có ý chia cắt lãnh thổ.
Mỹ làm được gì ?
Hy vọng cuối cùng của chính quyền Irak là hỏa lực của Mỹ .
Nhà ngoại giao Brett McGurk, được gửi sang Bagdad khẩn cấp để điều nghiên
tình hình và tìm cách giúp Maliki lôi kéo một bộ phận sắc tộc thuộc hệ phái
Sunni thân Mỹ trợ lực cho chính phủ.
Ba năm sau khi triệt thoái toàn bộ 180 ngàn quân về nước vì
Irak từ chối ký hiệp ước hợp tác song phương ( Afghanistan cũng chưa chịu
ký với Mỹ thỏa thuận tương tự) liệu Hoa Kỳ sẽ phải trở lại Irak ? Chuyên
gia Mỹ Brian Katulis cho rằng thế nào Washington cũng có biện pháp nhưng
với cá tính thận trọng của chủ nhân Nhà Trắng, khó dự đoán hành động từ
phía Hoa Kỳ.
Tổng tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đại tướng Martin Dempsey
xác nhận Irak đã chính thức kêu gọi Mỹ yểm trợ không lực. Tuy nhiên, trong
cuộc điều trần tại Quốc hội Mỹ, tướng Martin Dempsey thẩm định chính chế độ
Bagdad tự gieo gió gặt bão. Từ bao nhiêu năm nay, bất chấp khuyến cáo của
Mỹ, chế độ Maliki đã khinh rẻ một bộ phận lớn dân chúng. Hệ phái Sunni bị
loại ra khỏi các chức vụ quan trọng. Bagdad cũng không thực tâm hợp tác với
lãnh đạo hệ phái Sunni và lãnh đạo Kurdistan. Nhiều sĩ quan bất mãn đã làm
« tay trong » cho thánh chiến Hồi giáo. Cấp chỉ huy vắng mặt, binh sĩ cầm
súng để làm gì ?
Giúp Mỹ : Iran và Syria nhập cuộc cứu nguy
Irak ?
Theo chuyên gia Mỹ Brian Katulis, Hoa Kỳ chỉ có thể phản ứng
“bên lề” bằng cách củng cố sức mạnh cho những nước có thể bị thánh chiến
khuynh đảo như Jordanie và vùng Kurdistan tự trị. Một giải pháp chiến lược
cấp vùng bao gồm cả Iran và Syria cần phải được tính tới.
Phải chăng đây là một trong những giải pháp mà Tổng thống Mỹ
dự kiến khi ông tuyên bố « không loại trừ giải pháp nào » trừ đưa quân tác
chiến trên bộ.
Những tuyên bố của Teheran, nơi hệ phái Shia nắm quyền như ở
Irak, sẵn sàng giúp láng giềng chận làn sóng thánh chiến cực đoan vang lên
như tiếng vọng từ Washington, kêu gọi Iran nỗ lực giúp Irak. Báo chí quốc
tế trong đó có Le Monde xác nhận tướng Iran Qassem Suleimani, chỉ huy
trưởng lực lượng đặc nhiệm Al-Qods của vệ binh Hồi giáo Iran đang có mặt
tại Bagdad.
Từ Damas , tổng thống Bachar al-Assad, nhà độc tài mà
Washington muốn lật đổ nhưng bị Nga chận lại vào phút chót, cũng lên tiếng
đề nghị hợp tác chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo Irak và Trung Đông.
Trong khi đó thì Israel, trong bài bình luận trên đài phát
thanh quân đội, tỏ ý lo ngại động thái tiến gần lại nhau giữa Hoa Kỳ và
Iran. Chưa biết mỗi bên sẽ khai thác tình hình Irak như thế nào để giành
nhiều lợi thế nhất từ địa lý chiến lược, tài nguyên và sống còn chính trị ?
Chỉ có Trung Quốc, rút kinh nghiệm mất cả chì lẫn chài ở
Libya, tuyên bố sẽ bỏ hết đầu tư chạy về nước nếu Bagdad bị tấn công.
|
No comments:
Post a Comment
Thanks for watching