Ban Tuyên Giáo: TIN mà không TỨC thì không phải tin tức

Ban Tuyên Giáo: TIN mà không TỨC thì không phải tin tức

Lê Vĩnh

Trung thực là yếu tố quan trọng nhất của một bản tin tường thuật về bất cứ một sự kiện nào. Tuy nhiên, đối với Ban Tuyên Giáo Trung Ương ĐCSVN thì tin tức chẳng bao giờ được phép là “thông tin” thuần tuý, mà luôn luôn phải nhét vào ít nhiều tuyên truyền. Bản tin về việc Tổng Bí Thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng tiếp phái đoàn Thượng Nghị Sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy tại Trụ sở Trung ương Đảng (CSVN) hôm thứ năm 17/4 vừa qua là một thí dụ tuy nhẹ nhàng nhưng điển hình cho cách đưa tin pha trộn giữa sự thực và dối trá để đạt mục tiêu tuyên truyền.

Qua bản tin ngắn tựa đề: “Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng: Mỹ là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam” đăng trên VTV Online ngày thứ năm 17/4 vừa qua (1) và được một số cổng thông tin khác của nhà nước CSVN đăng lại, người ta thấy, xen lẫn trong nội dung chính là một số dữ kiện “râu ria” mang tính cách lập lờ, sai lạc.

Ngoài những phát biểu mang tính cách ngoại giao của Thượng Nghị Sĩ Patrick Leahy và TBT Nguyễn Phú Trọng, mà phần lớn chỉ là những khẩu hiệu mà người ta có thể tìm thấy trong bất cứ cuộc tiếp xúc ngoại giao nào, thì bản tin còn có thêm một vài chi tiết mà nếu đọc thoáng qua thì chẳng mấy ai để ý, để cuối cùng sau khi đọc xong bản tin thì ấn tượng đọng lại trong trí óc người đọc là “sự thành công của đảng CSVN” trên trường ngoại giao (đặc biệt là đối với Hoa Kỳ).

Chi tiết đầu tiên là bản tin “nâng cấp” chức vụ của Thượng Nghị Sĩ Leahy lên hàng “chủ tịch thượng viện Hoa Kỳ”. Thực ra, theo hiến pháp Hoa Kỳ thì chủ tịch thượng viện Mỹ luôn luôn là phó Tổng Thống (hiện nay là ông Joe Biden). TNS Leahy chỉ là “quyền” chủ tịch thượng viện trong một trường hợp nào đó. Khi đi ra ngoài, vị “quyền chủ tịch” không bao giờ mang tính cách đại diện cho cả thượng viện Hoa Kỳ.

Chuyến đi của phái đoàn Thượng Nghị Sĩ Leahy đến VN lần này có nhiều mục tiêu. Nhưng bản tin của VTV chỉ nhắc đến mục tiêu sau cùng là dọn dẹp mìn bẫy, chất da cam, được nhắc đến qua lời phát biểu của hai phía. Còn hai mục tiêu đầu tiên (và có lẽ là quan trọng hơn) là quyền sở hữu trí tuệ và nhân quyền thì bản tin của VTV lại lờ đi không đề cập đến. Bản tin tựa đề “Leahy, Welch Set Policy Visits In China, Vietnam” đăng trên trang nhà của Thượng Nghị sĩ Leahy (2) không những nói rõ về mục tiêu của chuyến đi của TNS Leahy và Dân Biểu Welch, mà còn xác định vai trò của của hai ông trong quốc hội Mỹ như sau:

“Leahy chairs the Senate’s Judiciary Committee and the Appropriations Subcommittee on the State Department and Foreign Operations, and now is the Senate’s President Pro Tempore. Welch serves on the House Oversight Subcommittee on National Security, Homeland Defense and Foreign Operations.

- - -

Their focus during the visits includes intellectual property laws and rights, human rights, Vermont’s use of the EB-5 program in major developments planned for Vermont’s Northeast Kingdom, and humanitarian efforts underway in Vietnam – a legacy of the use of Agent Orange and landmines during the Vietnam War.

Có thể tạm dịch như sau:

TNS Leahy là Chủ Tịch Uỷ Ban Tư Pháp và Tiểu Ban Chuẩn Chi Ngân Sách của Thượng Viện Hoa Kỳ và các hoạt động đối ngoại. Hiện ông là Quyền Chủ Tịch Thượng Viện. Dân Biểu Welch trông coi tiểu ban An Ninh Quốc Gia và Hoạt Động đối Ngoại của Hạ Nghị Viện Hoa Kỳ.

- - -

Mục tiêu chuyến đi của phái đoàn Leahy - Welch sang (Trung Quốc) và Việt Nam lần này bao gồm (bàn thảo) về các luật lệ liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, nhân quyền và nỗ lực dọn dẹp bom mìn và chất da cam ở Việt Nam”.

Một điểm khác là phát biểu của TNS Leahy được bản tin thuật lại như sau: “Chủ tịch thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến việc phát triển quan hệ giữa Quốc hội và ủng hộ việc thiết lập và tăng cường quan hệ trên kênh đảng giữa hai nước Việt Nam - Hoa Kỳ”. Đây là đoạn tường thuật vừa tối nghĩa vừa khá quái lạ, mà có vẻ như người viết tin đã chép lại từ một cuộc viếng thăm khác của một quan chức Trung Quốc nào đó.

Chính phủ Hoa Kỳ và Quốc Hội Hoa Kỳ có luật pháp rõ ràng về các chuyến công cán. Không bao giờ có chuyện dùng công quỹ đi sang nước khác và đặc biệt trong vai trò một thượng nghị sĩ của quốc gia, để làm cái công việc “tăng cường quan hệ trên kênh đảng”, nghĩa là tăng cường quan hệ giữa đảng Dân Chủ của ông Leahy với đảng CSVN. Ngay cả Canada và Mỹ là hai quốc gia được coi là “song sinh” (như được ghi trên một số cổng biên giới giữa Canada và Hoa Kỳ) thì cũng không có chuyện chính phủ của nước này tính chuyện “tăng cường trên kênh đảng” đối với một đảng của nước kia.

Hơn thế nữa, đảng Dân Chủ Mỹ lại càng không bao giờ điên rồ đến độ tự sát chính trị trước mắt người dân Hoa Kỳ qua việc "tăng cường quan hệ trên kênh đảng" với một đảng đang cai trị độc tài, hoàn toàn dựa trên bạo lực, và đang vi phạm nhân quyền trầm trọng.

Nếu hiểu biết về vai trò khá phức tạp và tuỳ theo nhiệm vụ của những người lãnh đạo đảng chính trị ở Hoa Kỳ (3) thì người ta có thể khẳng định rằng người viết tin không có mặt tại buổi thăm viếng mà chỉ viết theo kiểu rập khuôn, tức dùng một bài kiểu mẫu và chép lời của một quan chức Trung Quốc hay Cuba hay Campuchia nào đó để nhét vào miệng TNS Leahy. 

Thật ra thì các hành xử này cũng không đáng ngạc nhiên gì lắm. Vì cả như Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn, tức quan chức hiểu rõ các qui ước ngoại giao và gặp gỡ tận mặt, mà còn dám nhét chữ vào miệng Thượng Nghị Sĩ Canada gốc Việt, Ngô Thanh Hải, chỉ mới vài tuần trước, thì Ban Tuyên Giáo "núp sau màn the" có sợ gì ai mà không chỉ thị cho thợ viết tin kiểu này.

Nhiều người Việt đã đi đến kết luận từ lâu: đọc TIN mà không TỨC thì chẳng phải tin tức do Ban Tuyên Giáo Trung Ương sản xuất.

Chú thích:

(1) http://vtv.vn/Thoi-su/My-la-doi-tac-quan-trong-hang-dau-cua-Viet-Nam/112389.vtv
(2) http://www.leahy.senate.gov/press/leahy-welch-set-policy-visits-in-china-vietnam
(3) https://www.senate.gov/pagelayout/history/one_item_and_teasers/leader.htm